Biomedya - Biyoteknoloji & Yaşam Bilimleri

2003 yılında Londra Imperial College bilimcileri aslında daha önceden de düşünülen bir fikri ortaya attı. Bilimciler böcek ilacına git gide daha fazla dayanıklı hale gelen sivrisineklerin Sahra Altı Afrika’da sıtma mikrobunu yayarak her yıl yarım milyon kişinin ölümüne sebep olmasını engellemek istiyorlardı. Biyologlar Austin Burt ve Andrea Crisanti’nin önerdiği şey, kalıtım yasalarını maniple etmekti.

Araştırmacılar sivrisinek DNA’sına ölümcül bir gen yerleştirerek bu genin her yeni nesil de daha hızlı yayılmasını ve birkaç hayvanla başlayan sürecin tüm nüfusu yok etmesini sağlamayı amaçlıyordu. Bu yöntem aslında onlarca yıl önce dile getirilmiş ancak kimse laboratuvar ortamında bile bunu başarıyla uygulayamamıştı.

Harcanan 15 yıl ve 100 milyon Dolar’ın ardından Imperial College sonunda bir deneyde başarıya ulaştığını açıkladı. CRISPR tekniğini kullanan Burt ve Crisanti’nin ekipleri, kapalı bir alanda tutulan ve sıtma taşıyan Anopheles gambiae sivrisineklerini yedi nesilde yok etmeyi başardı. Sonuçları Nature Biotechnology dergisinde yayımlanan çalışma, gen değiştirilmesiyle bir hayvan popülasyonunun tamamen yok edildiği ilk çalışma olarak da tarihe geçti.

Çalışmaya dâhil olmayan ancak Kaliforniya San Diego Üniversitesinde sivrisinekleri genlerini değiştirerek sıtmaya dayanıklı hale getirmeye çalışan ayrı bir çalışma yürüten Böcek Bilimcisi Omar Akbari çalışmayı ‘müthiş bir gelişme’ olarak niteledi. Akbari’nin laboratuvar çalışmalarının sivrisinekleri sıtmaya dayanıklı yapmaya odaklanmasının sebebi, uzun süredir gen değişimi ile nesli yok etmenin mümkün olmadığının düşünülmesinden kaynaklanıyor. Akbari; “Organizmanın üzerinde bu değişimlerle mücadele etmesi için çok büyük bir evrimsel baskı bulunuyor” ifadelerini kullandı.

Ancak Londra ekibinin önemli bir geni rastgele hiçbir mutasyona izin vermeden yönlendirebilmesi sayesinde organizmanın direnç problemi aşılmış oldu. Eğer çalışmalar yolunda giderse, Bill Gates tarafından da desteklenen Target Malaria adlı program, 2024’te Imperial College’ın bu çalışmasını sahada uygulamak için başvuruda bulunabilir.

Kaynak: Wired