Biomedya - Biyoteknoloji & Yaşam Bilimleri

ABD’de bulunan Michigan Eyalet Üniversitesi’nden bilim insanları locust ya da bilinen adıyla göçmen çekirgelerin, kanserli hücreler ile sağlıklı hücreleri koklayarak ayırt edebildiğini buldular.

Araştırmacılar, çekirgelerin bunun dışında farklı kanser hücrelerini ayırt edebildiklerini de ifade etti. Çekirgelerin erken kanser teşhisinde kullanılabileceğini ortaya koyan bu çalışma, BioxRiv üzerinden yayımlandı.

Araştırmacılar çalışma bulgularının, yalnızca hastanın nefesiyle kanseri erken teşhis edebilen ve böcek duyu nöronlarını kullanan cihazlar için temel oluşturabileceğini ifade ediyorlar. 

Uzmanlar, şu an bir hayal gibi gelse de bu tarz cihazların gelecekte yaygınlaşabileceğini belirttiler. Bunun nedeni ise doğal duyularımızı artıran ve onlardan daha iyi performans gösteren teknolojilerin yaygın ve kullanışlı olması. Bilim insanları, COVID teşhisinden uyuşturucu bulmaya kadar kullanılan köpekleri buna örnek olarak gösterdiler.

Bu yüzden koku duyusunu taklit edebilen bir cihaz üzerinde çalışılıyor. Araştırmacılardan Debajit Saha, insanlığın 15 yıldan uzun süredir ‘elektronik burun’ olarak adlandırabileceğimiz cihazlar üzerinde çalıştığını, ama henüz istenilen kusursuzluğa ulaşılamadığını belirtti.

Uzmanlar, ilk evrede hastalığı tespit edilen kanserli kişilerin hayatta kalmasının yüzde 80 ile yüzde 90 olduğunu söyleyerek bunun önemine vurgu yaptılar. Kanser hücreleri sağlıklı hücrelerden farklı çalışarak büyüdükçe farklı kimyasal bileşikler oluşturuyor. Bunların hastanın solunum yoluna ulaşması da hastalığın nefes ile tespit edilebileceğini gösteriyor.

Konu hakkında çalışmalarını yürüten ekip, çekirgeler ile çalışmayı seçti. Araştırmacılar hayvanların beyinlerine elektrotlar bağlayarak sağlıklı ve kanserli hücrelere tepkilerini kaydetti ve bu şaşırtıcı sonuçlara ulaştılar. Bu elektrotlar, çekirgelerin kokuları algılamak için kullandıkları antenlerden gelen sinyalleri yakalamak için yerleştirildi. Uzmanlar, bu sistemin kanser teşhisinde kullanılabileceğini aktardı.

Bunun yanı sıra çekirgelerin oldukça ilginç bir yeteneği de araştırmayla görüldü. Ekip, üç farklı kanser hücresini içeren bir gazı geliştirdikleri bir cihaz yoluyla çekirgelere verdi. Bunun sonucunda ise çekirgelerin beyinlerinin her bir dokuya farklı tepki verdiği ve hasta hücreleri tanımlayabildiği görüldü. Araştırmacılardan Christopher Contag da bununla ilgili “Böceklerin üç farklı kanseri birbirinden ayırt edebilmesi inanılmazdı” ifadelerini kullandı.

Açıklamalara göre bilim insanları, tespit sistemlerini insan nefesiyle tespit etmek için çalışmalarını sürdürüyor. Böcek içermeyen, yalnızca biyolojik bileşenlere sahip olan taşınabilir sensörler geliştirmeyi amaçlayan ekip, bu cihazların kanserin erken teşhisinde büyük bir rol oynayabileceğini vurguluyor.

Makale: "Harnessing insect olfactory neural circuits for noninvasive detection of human cancer"

Doi: https://doi.org/10.1101/2022.05.24.493311