Biomedya - Biyoteknoloji & Yaşam Bilimleri

2017 yılında Kuzey Carolina'da Chemours Şirketi'ne (DuPont'un bir yan kuruluşu) ait Fayetteville Works Fabrikası'nın ve Cape Fear Nehri'ne bağlı kamusal su sistemlerinin akış aşağısındaki suyun yüksek seviyelerde per ve poli-floroalkil maddeler (PFAS) içerdiğine dair haberler çıktı. Yapıştırıcılar, gıda ambalajları ve pişirme kapları gibi günlük ürünlerde yaygın olarak bulunan bu kirleticiler, çevrede kolayca parçalanmadıkları ve vücutta kalarak çok sayıda sağlık sorununa neden olabildikleri için "sonsuza kadar kalıcı kimyasallar" olarak adlandırılmaktadır. Ve gerçekten de, pozitif PFAS testlerinden sonraki yıllarda, yerel topluluklarda şüpheli tiroid kanseri kümelerine dair kanıtlar ortaya çıktı.

Cape Fear Nehri bugün hala kirlenmiş durumda ve Kuzey Carolina'nın güneydoğusunda yaşayan pek çok kişi bu kirliliğin varlığını hayatlarında hissediyor. Kâr amacı gütmeyen savunuculuk grubu Cape Fear River Watch'un yönetici direktörü Dana Sargent, "Garip hastalıkların görüldüğü pek çok cep var" diyor. Bölgedeki insanların hala şişelenmiş su satın aldıklarını ve yaygın kirlilik konusunda endişeli olduklarını belirtiyor.

Chemours, kimyasalları kamuya açık su yollarına boşalttığı için birçok kez dava edilmiştir. Ancak bilim insanları ve çevre grupları hala kirliliğin boyutlarını araştırıyor.  Science Advances dergisinde yayınlanan yeni kimyasal analiz araçlarının kullanıldığı son araştırmada, Chapel Hill'deki Kuzey Carolina Üniversitesi ve Kuzey Carolina Eyalet Üniversitesi'nden bilim insanları Cape Fear Nehri'nde daha önce bu sularda tespit edilmemiş 11 tür PFAS buldu. Daha da kötüsü, bu 11 bileşikten sekizi Çevre Koruma Ajansı'na (EPA) hiç bildirilmemişti ve bu da onları sonsuza kadar yeni kimyasallar olarak işaretliyor. Bilim insanlarının farkında olmadığı toksinleri tespit etmek ve tanımlamak inanılmaz derecede zor olsa da, çalışmanın yazarları bunun hala radar altında olan PFAS'ı incelemek ve düzenlemek için çok önemli bir adım olduğunu söylüyor.

Makaleye katkıda bulunanlardan biri olan Kaylie Kirkwood-Donelson, "Bu projedeki amaçlarımız iki yönlü idi" diyor. Şu anda Ulusal Çevre Sağlığı Bilimleri Enstitüsü'nde kimyager olan Kirkwood-Donelson, bu çalışmayı yürütürken Kuzey Carolina Eyalet Üniversitesi'nde yüksek lisans öğrencisi ve araştırma asistanıydı. "Birincisi, yeni PFAS'ları tanımlamak ve kimyasal yapıları hakkında normalde elde edebileceğimizden daha fazla bilgi edinmek için kullanabileceğimiz bir yöntem üzerinde çalışmaktı. İkincisi ise bu yöntemi uygulamaktı."

Daha önce belgelenmemiş kimyasalları belirlemek için ekip dört test noktası belirledi. İlk üçü oldukça standarttı; her bir kimyasalın kütlesi, boyutu ve polaritesi değerlendirildi. Kirkwood-Donelson daha sonra nispeten yeni bir teknik kullandı: iyon hareketlilik spektrometrisi, neye baktığınızı daraltmaya ve tam olarak belirlemeye yardımcı olmak için hedef moleküldeki elektrik aktivitesini ortaya çıkaran bir yöntem. Süreç verimli geçti. O ve meslektaşları Cape Fear Nehri'nde toplamda 47 farklı sonsuz kimyasal buldular; bunlardan sekizi EPA'nın halihazırda yaklaşık 14.000 bileşiği kapsayan "CompTox PFAS Ana Listesi "nde yer almıyordu. 

Onlarca yıllık izlemeye rağmen, PFAS'ın kataloglanması zor olabilir. Chapel Hill'deki North Carolina Üniversitesi'nde kimya profesörü olan ve yeni çalışmanın yazarlarından Erin Baker, kimliği doğrulamak için analizlerinizin, satın aldığınız ya da sentezlediğiniz maddenin "standart" bir örneğiyle eşleşip eşleşmediğini kontrol etmeniz gerektiğini söylüyor. Ancak çoğu PFAS için standart örnekler henüz mevcut değil ve birçoğunun laboratuvarlarda sentezlenmesi çok zor veya pahalı. Baker, yaratıcı tekniklerin araştırmacılara bu kimyasalların gizemli özelliklerini tanımlamak için daha fazla güç verdiğini söylüyor.

EPA kimyageri Mark Strynar, ekibin kullandığı iyon hareketlilik spektrometresi yönteminin "inanılmaz bir yöntem" olduğunu söylüyor. "Bence geleceğin dalgası bu." Kurumun yeni PFAS'ları tanımlamak için kendi süreci olsa da, uzmanların "neden herkes bunu yapmıyor?" diye sormaya başlamasının uzun sürmeyeceğini de ekliyor. Geçen hafta kendi laboratuvarında iyon hareketlilik spektrometresi testleri için gerekli ekipmanı satın aldı.

EPA, kimyasalları zehirli kirleticiler olarak incelerken genellikle onları bir bütün olarak kimyasal sınıfları olarak değil, tek tek moleküller olarak değerlendirir. Ayrıca, kimyasalın bir şekilde zarar verdiği kanıtlanana kadar daha güçlü düzenlemeler veya bir yasak için çalışmayacaktır. Baker, "Bu yeni teknolojileri uygulamaya koyarak yeni PFAS'ların keşfini hızlandırabileceğimizi umuyoruz" diyor. Ancak şu anda, sürecin tamamlanması ve çığır açan bulguların doğrulanması, potansiyel toksinlerin suda kaldığı inanılmaz derecede uzun bir zaman alabilir. Kirkwood-Donelson "Bu çok büyük bir engel" diyor. Örneğin Cape Fear araştırmasının sonuçlanması altı yıl sürmüştü.

İşin iyi tarafı, bu yeni PFAS türleri tespit edildiğine göre, Kirkwood-Donelson "diğer araştırmacılar bu kimyasalların ABD ve dünya genelinde var olup olmadığını görmek için bu bilgileri kullanacaklar" diyor. Eğer yaygınlarsa, toksikologlar potansiyel olumsuz etkileri değerlendirmeye başlayabilirler. 

Cape Fear River Watch'tan Sargent, EPA'nın Fayetteville Works Fabrikası'ndan başlayarak PFAS kullanımını sınırlayan güçlü ve hızlı kurallar koyacağını umuyor. Ancak ajansın yakın zamanda gönderdiği bir mektup, Chemours'a, PFAS GenX içeren 4 milyon pounda kadar atık malzemeyi şirketin Hollanda'daki tesisinden Kuzey Carolina'ya ithal etme yetkisi verdiğini gösteriyor. GenX, birçok kanser ve diğer sağlık araştırmalarının merkezinde yer almıştır.

Sargent, EPA'nın çevredeki PFAS'ı azaltmak için harekete geçmek yerine, "aslında şimdi tam tersini yapıyor olması, ki bu çok büyük bir şey" diyor. "Bu sorun ortadan kalkmayacak" diye ekliyor ve "dikkat etmemiz gerekiyor."

Kaynak: popsci.com