Araştırma
UÇAKTA KULAK NEDEN TIKANIR?
Birçok yolcu bu rahatsızlığı önlemek için sakız çiğner, nane emer ya da abartılı esnemeler yapar. İyi haber şu ki, bu garip his aslında vücudun tamamen doğal ve koruyucu bir tepkisidir.
“Bu durum, vücudunuzun basıncı dengelemek için geliştirdiği doğal bir yöntemdir,” diyor Amerikan Odyoloji Akademisi başkanı ve Nova Southeastern Üniversitesi’nde profesör olan odyolog Patricia Gaffney. Çoğu durumda, bu durum kısa sürede kendiliğinden geçer ve ciddi bir sorun oluşturmaz.
Peki, kulakta neden patlama hissi oluşur? Gaffney, uçuş sırasında kulağımızda neler olduğunu açıklıyor.
Kulaklarımız Neden Patlar (ya da Öyle Hissederiz)?
Kulağımız üç bölümden oluşur: dış kulak, orta kulak ve iç kulak.
- Dış kulak: Görünür kulak kepçesi ve kulak kanalı
- Orta kulak: Kulak zarı, üç küçük kemik ve östaki borusu
- İç kulak: Koklea (işitme organı) ve dengeyi sağlayan vestibüler sistem
Bu "patlama" hissi, östaki borusu sayesinde olur.
“Östaki borusunun temel görevi, dış kulak ile orta kulak arasındaki basıncı eşitlemektir,” diyor Gaffney.
Orta kulaktaki hava basıncı ile çevredeki hava basıncı arasındaki denge, kulaklarımızın sağlıklı çalışması için çok önemlidir. Orta kulaktaki basınç, dışarıdaki basınçtan düşük olduğunda kulak zarı içe doğru çekilir. Bu da zarın titreşimini azaltır ve işitme geçici olarak boğuk hale gelir.
Günlük yaşamda yutkunma, esneme veya konuşma sırasında östaki borusu kısa süreliğine açılarak küçük basınç değişimlerini dengeler. Ancak uçakla hızlı irtifa değişimlerinde — ya da dalış veya dağa tırmanma gibi durumlarda — bu basınç farkı daha belirgin olur. Bu farkı dengelemek için östaki borusu aniden açılır ve işte o tanıdık “kulak patlaması” sesi ortaya çıkar.
Kulak Tıkanıklığı Nasıl Giderilir?
Yolcular, östaki borusunun doğal olarak açılmasını sağlamak için bazı klasik yöntemleri deneyebilirler:
Bebekler ve küçük çocuklar: Emzik emmek veya kalkış/iniş sırasında beslenmek faydalı olabilir.
- Daha büyük çocuklar ve yetişkinler: Sakız çiğnemek, şeker emmek ve bilinçli şekilde esnemek işe yarar.
Valsalva manevrası da bu konuda etkili bir tekniktir.
Gaffney bu yöntemi şöyle anlatıyor:
“Derin bir nefes alın, ağzınızı kapatın, burnunuzu tutun ve nazikçe burnunuzdan hava vermeye çalışın. Eğer östaki borusu sıkıysa, içeri biraz hava girdiğinde küçük bir 'cıyk' sesi bile duyabilirsiniz.”
Ayrıca eczanelerde satılan özel kulak tıkaçları olan EarPlanes ürünleri de basıncı dengelemeye yardımcı olabilir.
“Bazı kişilerde gerçekten işe yarıyor,” diyor Gaffney, “Ama herkes için aynı etkiyi göstermiyor.”
Basınç Dayanılmaz Hale Gelirse Ne Olur?
Bazı durumlarda, özellikle hastayken, östaki borusu düzgün çalışmayabilir.
Soğuk algınlığı veya üst solunum yolu enfeksiyonları sırasında östaki borusunun alt kısmı iltihaplanabilir veya tahriş olabilir. Bu da borunun açılıp kapanmasını zorlaştırır. Bu yüzden hastayken “kulaklarım tıkalı” ya da “kulaklarım patlamıyor” gibi şikâyetler artar.
Hastalıklı bireyler uçuş yaparsa, basınç değişimi kulaklarda daha fazla rahatsızlığa neden olabilir.
Hatta bazı ciddi durumlarda kulak zarı yırtılabilir.
“Bu oldukça nadirdir,” diyor Gaffney, “ve genellikle kişi zaten hasta olduğunda görülür.”
Kendisi de yakın zamanda nezleyle uçmak zorunda kalmış ve sürekli Valsalva manevrasını yaparak rahatlamaya çalışmış.
“Hastalanmak üzereydim ve kulaklarım ağrıyordu,” diyor. “Uçuş boyunca kulaklarımı dengelemeye çalıştım.”
Sürekli Kulak Tıkanıklığı Yaşayanlar Ne Yapmalı?
Uzun süreli kulak basıncı sorunları yaşayan kişiler bir kulak burun boğaz (KBB) uzmanına görünmelidir. Bu tür sorunlar, östaki borusu disfonksiyonu olarak tanımlanabilir. Tedavi olarak burun spreyleri gibi iltihap giderici ilaçlar önerilebilir.
Sonuç olarak:
Uçakta kulak patlaması ya da tıkanıklığı hissi garip olabilir ama genellikle geçici ve zararsızdır.
Bu yüzden sakızınızı hazırlayın, biraz esnemeyi deneyin ve östaki borularınıza işini yapma şansı ve
