Biyokimya
Yarasa kaynaklı virüsler neden bu kadar ölümcül?
eLife‘da Şubat ayında (2020) yayımlanan yeni bir araştırmaya göre; yarasaların virüslere karşı gösterdiği aşırı bağışıklık tepkisinin, virüslerin çok daha hızlı biçimde üremesine neden oluyor olabilir. Bu yüzden de, bu virüsler; ortalama bir bağışıklık tepkisine sahip, insanlar gibi diğer memeli hayvanlara sıçradığında ölümcül bir tahribata yol açıyor.
İnsan enfeksiyonlarının kaynağı olarak bilinen yarasalar da dâhil olmak üzere, bazı yarasalar, virüslere karşı savunmayı sabit hale getirmek için sürekli hazırlanan bir bağışıklık sistemi bulunur. Bu yarasalardaki viral enfeksiyonlar, virüsü hücrelerden uzaklaştıran hızlı ve ani bir tepkiye yol açar. Bu durum, yarasayı yüksek virüs yüküne karşı korurken aynı zamanda da savunma mekanizması aktif olmadan hemen önce virüslerin çok daha hızlı bir biçimde üremesine neden olur.
Bu da; yarasaları hızlıca üreyebilen ve son derece bulaşıcı olan virüsler için bir kaynak haline getirir. Yarasalar bu gibi virüsleri tolere edebilirken; bu virüsler hızlı bir bağışıklık tepkisini ortaya çıkaramayan diğer hayvanlara bulaştığında, yeni konaklarının bağışıklık sisteminin kolaylıkla üstesinden gelebiliyor ve yüksek ölüm oranlarına neden olabiliyor.
Araştırmacılara göre, bazı yarasalar bu sağlam antiviral tepkiyi taşıyabilir; ancak bu tepkiyi bir anti-inflamasyon yanıtı ile dengeleyebilir. Bizim bağışıklık sistemimiz ise, aynı antiviral stratejiyi denerse yaygın inflamasyon yaratır. Görünüşe göre, yarasalar immünopatoloji tehdidinden kaçınmak için benzersiz bir yönteme sahip.
Araştırmacılar; yarasa habitatını bozmanın hayvanları strese soktuğunu ve tükürüklerinde, idrarlarında ve dışkılarında diğer hayvanlara bulaşabilecek daha fazla virüs yaydığını ileri sürüyor. Dolayısıyla, yarasaların yaşamlarını tehdit eden çevresel faktörler arttıkça insan da dâhil olmak üzere diğer hayvanlara bulaşacak hastalık tehdidi de artıyor demektir. Bu noktada da “Tek Sağlığın” bir kez daha dikkat edilmesi gereken bir önlem olarak önümüzde durduğunu söyleyebiliriz.
Kaynak: https://bilimfili.com/yarasa-kaynakli-virusler-neden-bu-kadar-olumcul/
