Biomedya - Biyoteknoloji & Yaşam Bilimleri

Yılın bu zamanında, bir aile bireyinin veya arkadaşın sabırsızlanıp sarılmış bir hediyenin içinde ne olduğunu sallayarak anlamaya çalışması alışılmadık bir durum değildir. Ama onlar tam olarak neyi anlamaya çalışıyorlar? Hediyenin şeklini mi yoksa içinde kaç tane eşya olduğunu mu bulmaya çalışıyorlar? Proceedings of the National Academy of Sciences'ta yayınlanan yakın tarihli bir çalışma, hediye sallayanların hangi bilgiyi aradıklarını söylemek için sadece birkaç saniye sürdüğünü buldu. Bu, insan biliş ve algısı üzerine yapılan araştırma gelecekte yapay zeka için sonuçlar doğurabilir.

Zihin egzersizi yapmak yeteneklerimizi geliştirebilir mi, yoksa sadece başka bir kişisel gelişim fantezisi mi?

"Sadece birinin bedeninin nasıl hareket ettiğine bakarak, çevreleri hakkında ne öğrenmeye çalıştıklarını anlayabilirsiniz," diyor çalışmanın ortak yazarı ve Johns Hopkins Üniversitesi biliş bilimcisi Chaz Firestone bir açıklamada. "Bunu her zaman yapıyoruz, ancak bunun üzerine çok az araştırma yapıldı."

Pragmatik ve epistemik eylemler Farkında olmadan bile, beynimiz günde birçok kez başka bir kişinin eylemlerini tanır ve analiz eder. Pragmatik eylemler, bir kişiyi bir hedefe doğru hareket ettiren her şeyi içerir. Beynimiz, bu eylemleri analiz ederek birinin bir sokakta hangi yöne yürüdüğünü tahmin etmek veya neye uzandığını belirlemek için kullanır. Daha önceki çalışmalar, insanların yalnızca gözlem yoluyla başka bir kişinin pragmatik eylemlerinin amacını hızlı ve doğru bir şekilde tahmin edebileceklerini göstermiştir.

Yeni çalışma, epistemik eylemlerden oluşan farklı bir davranışı araştırıyor. Bu tür eylemler, bir kişi çevresi hakkında bir şeyler öğrenmeye çalışırken gerçekleştirilir. Epistemik eylem, suyun sıcaklığını test etmek için ayaklarınızı bir havuzun içine sokmak veya bir çorbayı daha fazla baharata ihtiyacı olup olmadığını görmek için tatmaktır.

Pragmatik ve epistemik eylemler benzer olsa da bazı ince farklılıklar vardır. Firestone ve ekibi, katılımcıların sadece onları izleyerek başka bir kişinin epistemik hedeflerini tespit edip edemeyeceklerini merak ettiler ve bunu öğrenmek için bir dizi deney tasarladılar.

Kutuda ne var?

Araştırmacılar, 500 katılımcıdan nesnelerle dolu bir kutuyu alıp sallayan bir kişinin iki videosunu izlemesini istedi. Bir video, bir kişinin içindeki nesnelerin sayısını belirlemek için bir kutuyu salladığını gösterdi. Diğer video ise birinin kutuyu içindeki nesnelerin şeklini anlamak için salladığını gösterdi. Çalışmadaki katılımcıların neredeyse her biri, kimin nesnelerin sayısını anlamak için kutuyu salladığını ve kimin içeriğin şeklini anlamak için salladığını söyleyebildi.

“Beni şaşırtan şey, bunun ne kadar sezgisel olduğudur,” diyor çalışmanın ortak yazarı ve Johns Hopkins Üniversitesi lisansüstü öğrencisi Sholei Croom bir açıklamada. "İnsanlar gerçekten başkalarının ne anlamaya çalıştığını anlayabiliyorlar, bu da neye baktığımız çok gürültülü ve kişiden kişiye değişse bile bu yargıları nasıl verebileceğimizi gösteriyor."

Epistemik eylemlere ilişkin daha fazla araştırma, mühendislerin insanlarla daha iyi etkileşim kurması için tasarlanmış daha öngörülü yapay zeka sistemleri geliştirmelerine yardımcı olabilir. Gelecek çalışmalarda ekibin, epistemik niyetin pragmatik niyetten farklı olup olmadığını gözlemleyip, birisi elini pencereden dışarı çıkararak hava sıcaklığını test etmek gibi bir eylem gerçekleştirdiğinde beyninde neler olduğunu çözüp çözemeyecekleri merak ediliyor. Ayrıca, gözlenen fiziksel eylemlerin tam olarak nasıl epistemik niyeti ortaya çıkardığını detaylandıran modeller oluşturmanın mümkün olup olmadığını merak ediyorlar.

Firestone, "Birinin bir başkasının ne öğrenmeye çalıştığını anlamak için ne kadar zihinsel hesaplama yapması gerektiğini düşündüğünüzde, bu son derece karmaşık bir süreçtir," diyor. "Ancak bulgularımız, insanların bunu kolayca yaptığını gösteriyor. Birinin nereye gittiğini veya hangi ürüne uzandığını bilmek bir şey, ancak birinin kayıp olup olmadığını veya ne tür bilgi aradığını çıkarmak tamamen başka bir şey."

Kaynak: popsci.com