Biomedya - Biyoteknoloji & Yaşam Bilimleri

Mürekkep balığının (Sepia officinalis) karanlık mürekkebi, köpek balıklarını insanların yüzdüğü yerlerin yakınında avlanmaktan caydırmaya yardımcı olabilir. University College Dublin'den bir ekip, çeşitli köpek balığı türlerinin koku alma sistemlerinin modellerini oluşturduktan sonra, biyolüminesan kafadan bacaklı mürekkebinin köpek balıklarının kokulara karşı artan hassasiyetini bastırabileceğini buldu. Bulgular, yakın zamanda G3: Genes, Genomes, Genetics dergisinde yayınlanan bir çalışmada detaylandırılmıştır.

Çalışmanın eş yazarı ve biyolog Colleen Lawless yaptığı açıklamada, “Mürekkep balığı gibi av türlerinin köpek balıkları gibi avcıların belirli zayıflıklarından yararlanmak için nasıl evrimleştiğini anlamak, yalnızca deniz ekosistemlerine ilişkin anlayışımızı zenginleştirmekle kalmıyor, aynı zamanda doğal süreçlere dayanan koruma araçları için de ilham veriyor” dedi.

Köpek balıkları, elektromanyetizma, görme, dokunma, tat alma, işitme ve koku alma gibi son derece rafine altı duyuları sayesinde en iyi avcılardır. Birçok tür kanın kokusunu çeyrek mil öteden alabilir ve kanın kaynağını tespit ettiklerinde etkileyici çenelerini ve kaslarını kullanarak avlarını parçalayabilirler. Ancak, kokulara karşı yüksek hassasiyetleri onların Aşil topuğu olabilir.

Yeni çalışmada bir ekip, bulutlu kedi köpek balığının (Scyliorhinus torazame) ve büyük beyaz köpekbalığının (Carcharodon carcharias) koku alma sisteminin üç boyutlu bir modelini laboratuvarda yeniden oluşturdu. Mürekkep balığı mürekkebine karşı test ettiklerinde ekip, ana bileşeni olan melaninin koku reseptörlerine tutunmasını sağlayan bir moleküler yapıya sahip olduğunu buldu. Melanin köpek balıklarının duyusal algısını bozuyor ve mürekkebin dağıldığı bir alandan kaçınmalarına neden olabiliyor. Bu bağlanma etkisi, genellikle aynı koku reseptörlerine sahip oldukları için tüm köpek balığı türlerini de kapsayabilir.

Ekibe göre, mürekkepbalığı mürekkebinin doğal bir köpekbalığı caydırıcısı olarak etkinliği, koruma, deniz yönetimi ve insan-köpekbalığı birlikteliğinde kullanılabileceğini göstermektedir. Köpekbalıklarını sahillerden uzak tutmaya yönelik mevcut ölümcül olmayan yöntemlerden bazıları solungaç ağları ve drumline'lardır. Bu yöntemler istilacıdır ve sadece büyük köpek balıklarını yakalamakla kalmaz, aynı zamanda halatları genellikle vatozları, yunusları, kaplumbağaları ve balinaları da yakalar. 

Lawless, “Keşfettiklerimizden yararlanarak, köpekbalıkları ve insanlar arasındaki karşılaşmaları en aza indirmek için plajların, su ürünleri yetiştiriciliği alanlarının veya balıkçılık bölgelerinin yakınına güvenli ve hedefe yönelik kovucular yerleştirmek mümkün olabilir” dedi. “Bu bulgular hassas bölgelerdeki köpek balığı hareketlerinin yönetimini de destekleyebilir.”

Lawless'a göre, köpek balıklarını tehlikeli yerlerden uzak tutmak için sentetik mürekkep balığı mürekkebi bileşikleri yapılabilir ve suya dağıtılabilir. Bunlar arasında balıkçılık faaliyetlerinin yoğun olduğu ya da kirli suların bulunduğu bölgeler de yer alıyor; bu da tehdit ya da tehlike altındaki köpek balığı türlerini tehlikeden uzak tutarak korumaya yardımcı olabilir.

Kaynak: Popsci.com