Biomedya - Biyoteknoloji & Yaşam Bilimleri

Yakın yıllarda genetiği değiştirilmiş bakteriler umut vaat eden tespit ediciler olarak görülüyordu fakat onlar asla klinik aşamalara geçemediler çünkü kompleks canlılardaki önemli kimyasal sinyalleri güvenilir bir şekilde algılayamıyorlardı. Şimdi iki araştırma grubuE.coli bakterisinin diyabet ve karaciğer kanserinin işaretçileri olan idrardaki kimyasal sinyallerin doğru bir şekilde tespit edebilmesi için çalışıyorlar. Bu iki çalışma da Science Translational Medicine’da yayınlandı.

Araştırmacılar ilk çalışmada bakterileri, diyabetin bir belirtisi olan idrardaki yüksek glikoz seviyesini algılayabilmeleri için modifiye etti. Glikoz seviyesi belli bir sınırı aştığında bakteriler kırmızıya dönüyordu. Araştırmacılar 13 hastada bu “baktosensörler”i denediler ve tıpkı geleneksel idrar testleri kadar güvenilir şekilde yüksek glikoz miktarını tespit edebildiler. Araştırmacılar başka hastalıkların da genetiği değiştirilmiş bakteriler tarafından tespit edilebileceğini ümit ediyor.

San Diego’da bulunan Kaliforniya Üniversite’sinden araştırmacılar ikinci çalışmada vücutta yayılabilen karaciğer kanserinin erken teşhisi için E.coli bakterilerini modifiye ettiler. Bu özel bakteriler tümörlerin içinde ve çevresinde yaşayabiliyorlardı bunun sebebi muhtemelen kanserin bağışıklık sistemini baskılayabilmesiydi. Bu, karaciğer kanserinin erken dönemlerinde teşhis edilmesine yardımcı olabilir. Erken dönemde teşhis oldukça zor çünkü MRI gibi görüntüleme teknikleri maalesef küçük tümörleri yakalayamıyor. Araştırmacılar E.coli’nin genlerini modifiye etti böylece bakteriler karaciğer kanseri olana farelerin vücuduna girdiğinde özel bir enzim salgılayabilecekti. Enzim parlayabilen bir molekül yaratabiliyordu fakat bu molekülü farenin vücudunda tespit etmek oldukça zordu. Araştırmacılar da ikinci tip bir bakterinin genetiğini değiştirerek bu parlayan molekülün varlığında yani karaciğer kanserinin olduğunu bildirecek şekilde idrarın kırmızı renge bürünmesini sağladılar. Bu teknik bir yıl boyunca gözlem altında tutulan farelerde herhangi bir yan etki yaratmadı. Araştırmacılar bu tekniğin diğer kanser tiplerinin teşhisinde de kullanılabilmesini umuyor. Fakat bu yöntemin insanlar için bir tehlikesinin olup olmadığını belirlemek için yapılacak daha birçok çalışma var.

Özet olarak sentetik biyoloji araştırmacılara hastalıkların tespit edilmesinde güvenilir bir yardım sağlıyor. Belki de bu teknikler geliştiğinde doktorlar hastalıkları basit bir idrar örneğinden tespit edebilecekler.

Kaynak: http://popsci.com.tr/2016/02/14/mutant-bakteriler-hastaliginiza-gore-idrariniza-renk-verecek/