Biomedya - Biyoteknoloji & Yaşam Bilimleri

Infertilite, çiftlerin bir yıl boyunca çocuk sahibi olmak istemeleri ve korunma yöntemlerini kullanmadan düzenli bir şekilde cinsel ilişkiye girmelerine rağmen gebeliğin gerçekleşmemesi olarak tanımlanır. Halk arasında “kısırlık” olarak da bilinmektedir. Sigara içen kadınlarda infertilite görülme oranı, içmeyen kadınlara oranla 10 kat daha fazla olduğu kanıtlanmıştır.

Sigaranın üreme üzerindeki etkisine bakacak olursak;

Sigara içen kadınlarda; yumurtalıklarda folikül hücrelerinin gelişmesini sağlayan hormon (FSH) düzeyi yükselmekte ve yumurtalıklarından salgılanan östrojen hormon düzeyi azalmaktadır. Aynı zamanda yumurtalıkların fonksiyonlarında azalmaya neden olmakla birlikte; erkeklerde semen parametrelerinde bozulma görülür. 

Kadın ya da erkeğin intrauterin dönemde sigaraya maruz kaldığında fertilite (üreme yeteneği) azalmaktadır. Kadınların %13’ünde infertiliteye sigara kullanımının neden olduğu, nikotinin overlerden atılan yumurtanın uterusa ilerlemesini ve ulaşmasını önlediği, yumurtada genetik anomalilere eğilimin artırdığı ve bunun sonucunda kadının gebe kalmasının zorlaştığı veya gebe kaldığında düşük ile sonuçlanma riskinin arttığı belirtilmiştir.

Sigara dumanına maruz kalmak, üreme hücrelerine zarar vermekte ve kromozomal ya da DNA hasarına neden olmaktadır. Yumurtalıklardaki diploid oositlerin oranı günlük içilen sigara sayısı ile birlikte artmaktadır. Sigara içme, insanlarda mayotik iğ iplikçiklerinin fonksiyonunu bozabilmektedir. Gebe kadınların sigara içmesi ise, “trizomy 21” adı verilen Down sendromu riskini artırmaktadır. Spermdeki gen hasarı, sigara dumanının içeriğinde bulunan bileşenlerin DNA’ya direk bağlanması ile hücre DNA’sı zarar görmektedir.

Gamette DNA hasarına, doğurganlığın azalmasına, erken menopoza ve düşüklerin artmasına neden olmaktadır. Sigara içen anne ve babanın çocuklarında, doğum anomalilerinin daha fazla görüldüğü belirtilmektedir. Yapılan bir çalışmada; aktif olarak sigara içen kadınların bir günde içtikleri sigara sayısına bağlı olarak gebe kalmada sorun yaşama sıklığı, sigara içmeyen kadınlarla karşılaştırıldığında en az 3 ve 12 ay daha geç bir sürede gebe kaldıkları belirlenmiştir. 

Kadının sigara içmesi ya da sigara dumanına maruz kalmasının üreme fonksiyonlarına etkisi şunlardır;  

Gebe kalma süresinin uzaması (ortalama 3 -12 ay),

Primer ya da sekonder infertilite, 

Menapoza daha erken yaşta girilmesi (ortalama iki yıl önce), 

Kendiliğinden düşük yapma riskinin artması (spontan abortus),

Erken doğum riski, 

Düşük doğum ağırlıklı bebek doğurma riski (bebeğin doğum ağırlığı ortalama 150-300 gr daha az), 

Yumurtalıklardaki foliküllerde tükenme (gebe kalmada sorun yaşama/erken menapoza girme), 

Adet bozuklukları ve iki adet arası sürenin kısalması, 

Mesane ve rahim ağzı kanseri gibi risk faktörlerine neden olabilmektedir.

Kaynaklar:

- Dohle GR, Weidner W, Jungwirth A, Colpi G, Papp G, Pomerol J, Hargreave TB.

EAU İnfertilite Kılavuzu, İstanbul, (1992).

- Oğuz HD. İnfertilite tedavisi gören kadınlarda infertilitenin ruh sağlığına, evlilik

ilişkileri ve cinsel yaşama etkileri (Uzmanlık tezi). İstanbul, Bakırköy Prof. Dr.

Mazhar Osman RuhSağlığı ve Sinir Hastalıkları Eğitim ve Araştırma Hastanesi.

(2004).

- Marakoğlu K. Sezer R.(2003) Sivas’ta gebelikte sigara kullanımı. Cumhuriyet Üniversitesi Tıp Fakültesi Dergisi; 25(4):157- 164.

Merve YILMAZ