Bilim
Uzay Yolculuğu İnsan Kök Hücrelerini Hızlandırılmış Yaşlanmaya Zorluyor
Mikro yerçekimi ve kozmik radyasyonun etkisiyle DNA hasarı artıyor, hücre üretimi azalıyor ve telomer kısalması gibi yaşlanma göstergeleri daha belirgin hale geliyor.
Uzayda Hücreler Daha Hızlı Yıpranıyor
Kaliforniya Üniversitesi San Diego Tıp Fakültesi’nden Dr. Catriona Jamieson, “Uzay, insan vücudu için en zorlu stres testidir” diyerek araştırmanın önemini vurguladı. Elde edilen bulgular, uzay ortamının özellikle kan kök hücrelerinde moleküler düzeyde yaşlanmayı hızlandırdığını gösteriyor. Bu değişimler yalnızca astronotların sağlığı için değil, aynı zamanda Dünya’daki yaşlanma ve kanser araştırmaları için de kritik ipuçları sunuyor.
Uluslararası Uzay İstasyonu’nda Kritik Deney
UC San Diego’dan biyokimyacı Jessica Pham liderliğindeki ekip, hematopoietik kök ve progenitör hücrelerini (HSPC) mikro yerçekimi ortamında incelemek için özel bir biyoreaktör geliştirdi. Bu sistem, SpaceX’in Uluslararası Uzay İstasyonu’na yaptığı ikmal görevleri sırasında 32 ila 45 gün boyunca test edildi. Bulgular çarpıcıydı: Kök hücrelerin enflamatuar protein üretimi arttı, yeni ve sağlıklı hücre üretim kapasitesi azaldı ve telomer kısalması hızlandı. Bu durum, yaşlanma ile bağlantılı biyolojik süreçlerin uzayda daha hızlı ilerlediğini kanıtladı.
Hasar Geri Döndürülebilir mi?
Araştırmanın umut verici yönü ise kök hücrelerin Dünya’ya dönüşte kısmen toparlanabilmiş olması. Sağlıklı kemik iliği dokularına aktarılan hücrelerde hasarın bir bölümü geri çevrildi. Bu bulgu, gelecekte astronotların uzun görevlerden sonra iyileşmelerini hızlandıracak yeni tedavi stratejilerinin geliştirilebileceğini gösteriyor. Uzay yolculuğunun hızlandırdığı yaşlanma süreçlerini anlamak, hem insanlığın uzaydaki geleceğini hem de Dünya’daki yaşlanma karşıtı araştırmaları doğrudan etkileyebilir.
