Biomedya - Biyoteknoloji & Yaşam Bilimleri

On yıldan daha kısa zaman önce ilk iPhone’un tanıtılmasıyla, birçok insanın sabahları ilk uzandıkları şey, bir kahve, diş fırçası hatta yanlarında uyuyan eşlerinden bile önce akıllı telefonları oluyor. Gün boyunca cebimizdeki akıllı telefonlar ile çocuklarımızla vakit geçirirken elektronik postalarımızı kontrol etmek, iş yerindeyken bir arkadaşımıza mesaj atmak kadar kolay. Ve ne yaptığımızdan bağımsız olarak birçoğumuz yeni mesaj, sosyal medya paylaşımları, son dakika haberleri, uygulama güncellemeleri ve daha birçok uyarı ile bombardımana tutuluyoruz.

Kişisel kanıtlar ışığında akıllı telefonların bu istilası bizi dikkati dağınık ve hiperaktif yapıyor. Sabit dijital uyarılarla ilişkilendirilen belirtileri iyi bilinen nörogelişimsel bir hastalık olan Dikkat Eksikliği ve Hiperaktivite Bozukluğu (ADHD)’nun oluşmasına sebep oluyor. Akıllı telefonlarımızın “ding”lemesi ADHD hastası olmayan birçoğumuz için durumsal belirtiler oluşturabilir mi? Davranış bilimci olarak bu fikri test etmek için iyi kontrol edilen bir deney hazırladım.

Dijital kesinti çalışmaları

İş arkadaşım ve ben University of British Columbia öğrencisi 221 milenyum gencini 2 haftalık eğitim için topladık. Tüm öğrenciler ADHD tanısı konulmuş öğrencileri yerine üniversitenin genel başvuru havuzundan seçildi.

İlk hafta, katılımcıların yarısından telefon kaynaklı kesintileri azaltmaları için telefonlarının “rahatsız etme” ayarını açmalarını ve görüp erişebileceklerden daha uzağa koymalarını istedik. Diğer gruba ise telefonlarının sesinin açık olmasını ve istedikleri zaman erişebilecekleri yerlerde tutmalarını söyledik.

İkinci hafta, ilk haftadaki gruplara verilen talimatları karşılıklı olarak değiştirdik. Önceden telefonla etkileşimlerini kesen grup telefonlarına erişebilecekken ilk hafta telefonlarını yakında tutan ekip artık telefonlarını kendilerinden uzakta ve “rahatsız etme” modunda tutacaklardı. Her bir katılımcıya verilecek talimatlar para atışı ile rastgele olarak belirlendi. Bu çalışma her şeyin sabit kalıp sadece kişilerin ne kadar sıklıkla telefonları tarafından kesintiye uğratıldıklarını ölçmek için tasarlandı. Kişilerin telefonlarının sesi açık ve yakında olduğunda daha fazla kesintiye uğramış hissettiklerini doğrulamış olduk.

Dikkat dağınıklığı ve hiperaktivite ölçümleri

Dikkat dağınıklığı ve hiperaktivite ölçümleri katılımcılardan bu iki haftada ne kadar sıklıkla 18 ADHD belirtisini tecrübe ettiklerini tanımlamaları istenerek gerçekleştirildi. Bu belirtiler Amerikan Psikiyatri Birliği’nin Tanı ve İstatistik Klavuzu’ndan alınan yetişkinlerde ADHD teşhisi için kullanılan kriterlerdi.

Dikkat dağınıklığı soruları dikkatsizce yapılan hatalar, faturaları ödemeyi unutmak, dikkati sürdürmekte zorluklar ya da başkalarını dinlemek gibi konularda geniş bir yelpazede potansiyel problemleri içeriyordu. Hiperaktivite soruları kıpırdanmak, rahatsız hissetmek, gereksiz konuşma ve diğer insanların sözünü kesmek gibi geniş bir içeriğe sahipti.

Sonuçlar açık; sık aralıklı telefon kaynaklı kesintiler insanları daha dikkatsiz ve hiperaktif yapıyordu.

ADHD kompleks nörolojik ve gelişimsel sebeplere dayanan nörogelişimsel bir rahatsızlık olması sebebiyle bu bulgular tek başına akıllı telefonların ADHD hastalığına yol açtığını söylemek için yeterli değildir. Ayrıca bizim çalışmamız da telefon kaynaklı kesintileri azaltmanın ADHD için bir tedavi olduğunu göstermemektedir. Ancak bizim bulgularımız telefon kaynaklı kesintiye uğradığını düşünen herkes için fikir içermektedir.

Akıllı telefonların yaygın bulunması riskleri

Bu bulgular bizi endişelendirmelidir. Akıllı telefonlar tarihteki en hızlı satılan elektronik aletler - bu cümleyi yazmak 22 saniye sürmektedir, bu sürede 1000 akıllı telefon yeni sahiplerine kargolandı. Tüm bu 1000 kullanıcıdan yalnızca bir tanesi bile dikkatsiz hatalar yapmaya, konuşma ortasında arkadaşlarını gözardı etmeye ya da bir toplantı sırasında hayallere dalmaya eğilim gösterirse, akıllı telefonlar milyonların üretkenliğine, ilişkilerine ve mutluluğuna zarar verebilir.

Tüm hastalıklarda olduğu gibi ADHD belirtileri de normalden patolojik seviyeye kadar süreklilik gösterir. Bulgularımız sürekli dijital uyarılar modern toplumda dikkat eksikliği problemini artırdığını öne sürmektedir. Telefonunuzu sinemada olmasanız da sessize almayı değerlendirin. Beyniniz müteşekkir olacaktır.

Kostadin Kushlev, Research Associate in Psychology, University of Virginia

Kaynak: http://www.iflscience.com/brain/are-our-smartphones-afflicting-us-all-symptoms-adhd