Bilim
Evren Beklenenden Daha Erken Ölebilir
Hiçbir şey sonsuza dek sürmez — evren bile. En azından mevcut fizik modelleri, varoluşun doğası hakkında bunu söylüyor. Neyse ki insanlık için, çoğu astrofizikçi evrenin büyük finalini yaklaşık 10¹¹⁰⁰ yıl (1'in arkasına 1.100 sıfır ekleyin) sonrasına tarihlendiriyor. Ancak, bazı kara delik parçacıklarının tuhaf doğasını içeren yeni hesaplamalar, evrenin “perdesinin” kozmik ölçekte çok daha erken kapanabileceğini gösteriyor.
Hawking Radyasyonu Evrenin Sonunu Hızlandırıyor
Journal of Cosmology and Astroparticle Physics’te yayımlanacak bir çalışmaya göre, evrendeki son yıldız kalıntılarının çürümesi yalnızca 10⁷⁸ yıl (1’in arkasına 78 sıfır ekleyin) sürebilir. Bu dramatik şekilde kısalan yaşam döngüsünün sebebi mi? Stephen Hawking’in adını taşıyan parçacıklar.
1975’te, ünlü astrofizikçi Stephen Hawking, Einstein’ın genel görelilik kurallarına rağmen, bazı parçacıkların kara deliklerin kaçınılmaz çekiminden kurtulabileceğini öne sürdü. Hawking’e göre, bir kara deliğin kenarında geçici olarak oluşan parçacık çiftlerinden biri kara deliğe düşerken, diğeri dışarı fırlayabilir. Bu olay “Hawking radyasyonu” olarak bilinir.
Bu radyasyon, kara deliklerin sadece büyüyebileceği fikrine karşı çıkarak, aslında çok yavaş da olsa “buharlaşabileceklerini” yani küçülebileceklerini ortaya koyar.
Yeni Hesaplamalar: Beyaz Cüceler, Nötron Yıldızları ve İnsanlar
Radboud Üniversitesi’nden araştırmacılar, kara delik buharlaşmasının yanı sıra beyaz cüce ve nötron yıldızları gibi güçlü kütleçekimi olan diğer cisimleri de inceledi. Önceki hesaplamalar beyaz cücelerin 10¹¹⁰⁰ yıl yaşayabileceğini öngörürken, bu yeni araştırma yalnızca Hawking radyasyonunu hesaba katarak bu süreyi 10⁷⁸ yıla indiriyor.
Araştırmanın başyazarı Heino Falcke, “Neyse ki hâlâ çok uzun sürüyor,” diyor.
Araştırmaya göre, nötron yıldızları ve yıldız kaynaklı kara delikler yaklaşık 10⁶⁷ yılda yok oluyor. Bu ilk bakışta şaşırtıcı çünkü kara delikler daha güçlü yerçekimine sahip. Ancak ortak yazar Michael Wondrak şöyle açıklıyor: “Kara deliklerin bir yüzeyi yok, bu yüzden yayılan radyasyonun bir kısmını yeniden emiyorlar ve bu buharlaşmayı yavaşlatıyor.”
Peki Ya İnsanlar?
Araştırma ekibi, eğlenceli bir hesaplama olarak, bir insanın yalnızca Hawking radyasyonu etkisiyle ne kadar sürede yok olacağını da inceledi. Teorik olarak —yani Güneş’in patlaması veya biyolojik çürüme gibi dış etkenler hariç tutulursa— bir insanın parçacıklarının tamamen “buharlaşması” 10⁹⁰ yıl sürecek. Yani bu açıdan bakıldığında, siz evrenden daha uzun süre dayanıyorsunuz.
Kaynak: Popsci.com
