Biyoloji
Kelebekler, Besin Kaynaklarını Hatırlayabiliyorlar mı?
Konumsal öğrenme yeteneği, hayvanlar aleminde hayati bir beceri olarak kabul edilir. Özellikle besin kaynaklarının kıt olduğu durumlarda, hayvanların yiyecek bulabilme yetenekleri büyük önem taşır. Sosyal böcekler arasında yer alan arılar ve karıncalar gibi canlılar, ortak yaşam alanları nedeniyle bu yeteneği gösterebilirler. Yeni araştırmalar, bazı kelebek türlerinin de bu konumsal öğrenme yeteneğine sahip olduğunu gösteriyor. Örneğin, Heliconius cinsi kelebeklerin besin kaynaklarını hatırlayabilme kabiliyeti olduğu son zamanlarda yayınlanan bir çalışma ile ortaya konuldu.
Heliconius kelebekleri, tropikal bölgelerde yaşayan ve çeşitli kanat desenleriyle tanınan canlılardır. Bristol Üniversitesi'nde görev yapan Stephen Montgomery ve ekibi, bu kelebeklerin geniş alanlarda besin kaynaklarını hatırlayabilme yeteneğini inceledi. Heliconius kelebeklerinin uzun dönemli ziyaret hatları oluşturarak güvenilir polen kaynaklarını bulabildikleri tespit edildi. Bu, bazı bal arıları ve orkide arılarının davranışlarına benzer bir strateji olarak kabul edildi. Ancak, Heliconius kelebeklerinin bu konumsal öğrenme yeteneğinin daha önce deneysel olarak test edilmediği belirtildi.
Araştırmacılar, Heliconius kelebeklerinin konumsal öğrenme yeteneklerini üç farklı deneyde inceledi. İlk deneyde, kelebeklerin besin ödülünün konumunu öğrenebilmeleri için sahte çiçeklerden oluşan bir şebeke kullanıldı. İkinci deneyde ise iki kollu bir labirentte kelebeklerin sol veya sağ tarafı seçerek besin kaynağını bulup bulamayacakları test edildi. Son deneyde ise kelebekler, farklı alanlardaki yiyecek kaynaklarını bulabilmek için geniş bir labirente yerleştirildi.
Yapılan deneyler sonucunda, Heliconius kelebeklerinin besin kaynaklarının mekansal konumlarını hatırlayabildikleri ve konumsal öğrenme yeteneklerine sahip oldukları belirlendi. Gelecekte yapılacak çalışmalarda ise Heliconius kelebeklerinin, polen yemeyen yakın akraba türleriyle karşılaştırılarak daha fazla bilgi elde edilmeye çalışılacak. Bu tür çalışmalar, bir canlının ekolojik davranışlarının bilişsel yeteneklerini nasıl şekillendirebileceğini anlamamıza yardımcı olabilir.
Araştırmacılar, Heliconius kelebeklerinin mekanizmalarını daha iyi anlamak için çalışmalarını sürdüreceklerini belirtti. Bu kelebeklerin görsel ipuçlarını nasıl kullandıkları, panoramik görünümlerin ve diğer çevresel faktörlerin nasıl etkili olduğu daha detaylı bir şekilde araştırılacak.
Federal Rio Grande do Norte Üniversitesi'nde çalışan makalenin eş yazarlarından biri olan Priscilla Moura, "Bu kelebeklerin mekana dayalı yeteneklerine dair ilk anekdotal hikayenin üzerinden neredeyse bir asır geçti" diyor ve ekliyor: "Şimdi gerçek kanıtlarla bu canlıların etkileyici konumsal öğrenme yeteneklerine sahip olduğunu gösterebiliyoruz. Bu sadece başlangıç."
Kaynak: popsci.com
