Bilim
Yapay Zekâ Yunusların Dilini Çözüyor
Önümüzdeki aylarda piyasaya sürülmesi planlanan DolphinGemma ve onun eşlikçisi Cetacean Hearing Augmentation Telemetry (CHAT) sisteminin, bu memelilerin karmaşık seslerini çevirip taklit edip edemeyeceğini araştırmacılar test edecek. Başarılı olursa, bu çığır açan gelişme, kırk yılı aşkın bir süredir devam eden çalışmaların, belgeleme ve koruma çabalarının doruk noktası olabilir.
Yunuslar, dünyadaki en zeki ve en iletişimsel hayvanlardan bazılarıdır. Sosyal etkileşimleri o kadar karmaşıktır ki, Wild Dolphin Project (WDP) araştırmacıları son 40 yılı bunları deşifre etmeye çalışarak geçirmiştir. Bu süreçte WDP, Bahamalar'daki tek bir Atlantik benekli yunus topluluğunu belgeleyen onlarca yıllık su altı ses ve video kayıtları biriktirmiştir. Bu süreçte, sesleri kur yapma, benzersiz isimler ve yunus kavgaları gibi davranışsal özelliklerle ilişkilendirebilmişlerdir.
Uzmanlar uzun zamandır insanların deniz memelileriyle gerçekten iletişim kurmasının mümkün olabileceğini teorize etmişlerdi, ancak bu türlerin sualtı ıslıkları, tıklamaları ve patlama seslerini ayrıştırmak ve taklit etmek için yeterince gelişmiş teknolojiye sahip değillerdi. Büyük dil modellerinin (LLM) ortaya çıkmasıyla birlikte, araştırmacılar son zamanlarda LLM'lerin temelini oluşturan aynı ilkelerin yunusların etkileşimlerine de uygulanıp uygulanamayacağını merak etmeye başladı. Bu olasılığı test etmek için WDP, kısa süre önce Google ve Georgia Institute of Technology ile işbirliği yaparak mühendislere LLM eğitiminde kullanılmak üzere yunusların ıslıkları, tıklamaları ve patlama seslerinden oluşan devasa, etiketli bir veri seti sağladı.
Sonuç, Google'ın Gemini sistemlerini çalıştıran teknolojiyle oluşturulan bir yapay zeka modeli olan DolphinGemma'dır. DolphinGemma, ChatGPT gibi tahmine dayalı LLM'lerle temelde aynı şekilde çalışmak üzere yaklaşık 400 milyon parametreye göre tasarlanmıştır, ancak yunuslar için.
DolphinGemma önce ses girdilerini alır ve yorumlar, ardından yeniden üretmek için olası sonraki sesleri tahmin eder. Daha sonra, modifiye edilmiş Google Pixel akıllı telefonlara yüklenen CHAT sistemi ile eşleştirilir. CHAT, yunusların doğal dilini tam olarak çevirmek için tasarlanmamıştır, ancak insanların daha basitleştirilmiş, ortak bir kelime dağarcığı oluşturmasına ve iletmesine yardımcı olur. Plan, WDP'nin Atlantik benekli yunus topluluğunun üyelerine, deniz otu, sargassum ve hatta araştırmacıların eşarpları gibi en sevdikleri nesnelerle bir dizi sentetik ıslık öğretmektir. Uzmanlar, zamanla yunusların oynamak istediklerinde istedikleri nesneleri talep etmeyi bile öğreneceklerini umuyor.
İnsanlar ve yunuslar türler arası iletişim uçurumunu kapatmadan önce yapılacak çok iş var. Ancak LLM'lerin bu yaratıcı kullanımıyla, su altı sohbetleri bir adım daha yaklaştı.
KAYNAK; popsci.com
