Biomedya - Biyoteknoloji & Yaşam Bilimleri

En sıcak yaz günlerinde kendinizi günün ortasında uykuya dalarken bulabilirsiniz. Bir de üzerine hafif hafif esen o ılık rüzgârı eklerseniz “şekerleme” yapmaya hayır diyemezsiniz... Dünyanın bazı yerlerinde günün en sıcak saatlerinde şekerleme yapmak için dükkânları kapatmak âdettendir. Aslında bunun nedeni sadece kültür değil, biyolojik olabilir. Beslenme ve aktivite seviyelerinin yanı sıra uyku ve uyanıklık döngülerimiz sıcaklıktan etkilenir. Öte yandan duyu nöronları ile bu döngüyü kontrol eden nöronlar arasındaki ilişki tam olarak bilinmemektedir.

Daha uzun süre kalan hücreler

Araştırma, meyve sineklerinin en sevdiği sıcaklık seviyesi olan yaklaşık 77 derece Fahrenheit'in üzerindeki sıcaklıklara tepki veren "mutlak ısı" reseptörlerini tanımlayan ilk çalışma oldu. Görünüşe göre laboratuvarda yapılan deneylerde yaygın olarak kullanılan meyve sineği (Drosophila), insanlarla yakın bir ilişki kurarak neredeyse tüm gezegene yayıldı. Buna göre şaşırtıcı olmayan bir şekilde en sevdiği sıcaklık da birçok insanınkiyle eşleşiyor.

Araştırmacılar, önceden yaptıkları araştırmaları da göz önünde bulundurarak, ısı hakkında bilgi alan beyin nöronlarının uykuyu düzenleyen daha geniş bir sistemin parçası olduğunu buldular. Soğuk devreye paralel çalışan sıcak devre aktif olduğunda, gün ortası uykusunu teşvik eden hedef hücreler daha uzun süre aktif kalır. Bu, sinekleri günün en sıcak kısmından uzak tutan gün ortası uykusunda, şekerlemede, bir artışa neden olur.

Sıcak ve soğuk sıcaklıklar için farklı devreler araştırmacılara mantıklı geliyor, çünkü "sıcak ve soğuk sıcaklıkların fizyoloji ve davranış üzerinde oldukça farklı etkileri olabilir." Bu ayrılma, Dünya'nın ısı ve soğuk döngülerine dayalı evrimsel süreçleri de yansıtıyor olabilir. Örneğin, beyindeki uyku merkezlerinin insanlarda belirli bir duyusal devre tarafından doğrudan hedeflenebilmesi olasılığı, bu çalışmaya dayalı olarak şimdi araştırılmaya açık.

Ekip, küresel ısınmanın etkisini anlamak için sıcaklığın davranış ve fizyoloji üzerindeki uzun vadeli etkilerine bakmakla ilgilendiğini ve türlerin nasıl uyum sağlayabileceğini incelemekle ilgilendiğini ekledi.

Makale: “A thermometer circuit for hot temperature adjusts Drosophila behavior to persistent heat” by Michael H. Alpert, Hamin Gil, Alessia Para and Marco Gallio, 17 August 2022, Current Biology. 
DOI: 10.1016/j.cub.2022.07.060