Biomedya - Biyoteknoloji & Yaşam Bilimleri

Cep telefonları, dizüstü bilgisayarlar ve akıllı saatler gibi cihazlar, ceplerinde, bileklerinde veya başka bir şekilde ellerinin altında günler ve geceler geçiren çoğu insan için değişmez yol arkadaşlarıdır.

Ancak bu teknolojiler bozulduğunda veya daha yeni bir model mağazalara çarptığında, birçok kişi cihazlarını ikinci bir düşünce olmadan atıyor veya değiştiriyor. Bu atılabilirlik, artan elektronik atık seviyelerine yol açar her yıl üretilen 40 milyon ton ile en hızlı büyüyen atık kategorisi.

Chicago Üniversitesi'nden bilim insanları Jasmine Lu ve Pedro Lopes, cihazları kelimenin tam anlamıyla hayata geçirerek bu kararsız ilişkiyi değiştirip değiştiremeyeceklerini merak ettiler. 

Araştırmacılar, "cıvık mantar" olarak bilinen elektriği ileten tek hücreli organizmayı kullanarak, yalnızca organizma sağlıklı olduğunda çalışan ve kullanıcının ona yiyecek ve bakım sağlamasını gerektiren bir saat yarattı. 

Daha sonra, bu yaşayan cihazın, kullanıcının teknolojiye karşı tutumunu nasıl etkilediğini test ederek, olağan tek yönlü hizmeti karşılıklı yarar sağlayan bir ortaklığa dönüştürdüler. 

Asst. Prof. Pedro Lopes'in İnsan-Bilgisayar Entegrasyonu Laboratuvarından Lu,"Normal akıllı saatler, Fitbit'ler veya diğer giyilebilir cihazlarla ilgili deneyimlerini tartışırken, insanlar onu sadece belirli bir amaç için kullandıklarını söylediler. Ayrıca ona bir tür bağlılıkları vardı çünkü o yaşıyordu ve onu atamayacaklarını ya da dolaba koyamayacaklarını hissettiler."dedi.

Saatler, zamanı söylemek ve kullanıcının kalp atış hızını ölçmek için Lu tarafından tasarlanmış ve üretilmiştir. Bununla birlikte, ikinci işlev, hızlı büyümesi, dayanıklılığı ve ilginç labirent çözme yetenekleri nedeniyle bazen "damla" olarak adlandırılan bir balçık küfü türü olan Physarum polycephalum'un sağlığına ve benzersiz özelliklerine bağlıdır.

Organizma, saatin üzerindeki bir mahfazaya yerleştirilmiştir ve kullanıcı, büyümesini sağlamak için onu düzenli olarak su ve yulaf karışımıyla beslemelidir. Slime küfü muhafazanın diğer tarafına ulaştığında, kalp atış hızı izleme işlevini etkinleştiren bir elektrik devresi oluşturur. Organizma, beslenmediğinde uyku durumuna da girebilir, bu da günler, aylar ve hatta yıllar sonra yeniden canlanmasına izin verir.

Lopes, "Birçok insan-bilgisayar etkileşimi araştırması, şeyleri kullanmayı daha kolay ve daha hızlı hale getirerek motive oluyor. Ama Jasmine daha fazla sürtüşme olması gerektiğini düşündü; sadece üzerinde düşünmek zorunda olmak uğruna her gün ona bakmalı ve beslemelisin. Yani, yarı sanat eseri ve yarı araştırma makalesi gibi." dedi.

Saatler yapıldıktan sonra Lu ve Lopes, saati iki hafta boyunca takan beş katılımcıyla bir çalışma yürüttü. İlk hafta boyunca, kullanıcılar kalp atış hızı izleme etkinleştirilene kadar cıvık mantarla ilgilendi. Ardından, ikinci hafta, araştırmacılar katılımcılardan organizmayı beslemeyi bırakmalarını, kurumasına ve kalp atış hızı işlevini bozmasına neden olmalarını istedi. Çalışma boyunca katılımcılar, cihazla ilgili duygularını günlüklere yazdılar ve görüşme sorularını yanıtladılar.

Araştırmacılar, bazı kullanıcıların saate bir evcil hayvan gibi hissettirdiğini söylemesiyle, hatta hastalandıklarında beslenmeden eşlerini sorumlu tutmasıyla, saate yüksek düzeyde bağlılık buldular.

Denekler, bağlantının ölümden sonra rastgele sıfırlanabilen Tamagotchis veya The Sims gibi sanal evcil hayvanlardan daha anlamlı olduğunu söylediler. Daha da şaşırtıcı olanı, çalışma katılımcılarına organizmayı ihmal etmeleri, suçluluk ve hatta keder ifade etmeleri söylendiğinde verilen duygusal tepkiydi.

Lopes, "İnsanlar şok oldu; neredeyse hepsi 'Gerçekten mi? Bunu yapmak zorunda mıyım?Çok insani tepkiler vardı. Bazı insanlar üzgündü, bazıları gerçekten bağlantının koptuğunu hissetti."dedi.

Lu, en önemli insan-bilgisayar etkileşimi konferanslarından biri olan 2022 ACM Kullanıcı Arayüzü Yazılımı ve Teknolojisi Sempozyumu'nda makaleyi ve saatin bir tanıtımını sundu. Umudu, araştırmanın sadece balçık kalıp gücüyle çalışan yaratıcı yeni cihazlara ilham vermesi değil, aynı zamanda tasarımcıları, cihazları tek kullanımlık araçlardan daha çok ortaklar gibi hissettirmek için bağlanma ve karşılıklı fayda sağlayan teknolojiler yaratmaya teşvik etmesidir.

Lu, "Cihazlarımızla, temizlik ve bakım yapma veya kırıldıklarında tamir etme gibi birçok farklı bakım biçimini gerçekleştirebiliriz. Fakat tüketici cihazlarının şu anda tasarlandığı birçok yöntemde, bakımın bu yönlerine daha az odaklanılıyor veya erişilemez hale getiriliyor; bunlar, onlarla daha fazla etkileşim kurmak yerine onları çöpe atmanızı sağlayacak şekilde yapılıyor. Cihazları sadece tüketmek yerine onlara bakmanın bu yönüne odaklanan tasarım çıkarımları." şeklinde aktardı.

Makale:dll.acm.org