Biomedya - Biyoteknoloji & Yaşam Bilimleri

Japon kâğıt kesme sanatı kirigami ve yılan derisinden ilham alan MIT mühendisleri; ayakkabıların zemindeki tutuşunu arttırarak, kaymasını engelleyen özel bir kaplama geliştirdi. Origamiye benzeten kirigami sanatında, kâğıtlar hem katlanıyor hem de kesiliyor. Normal ayakkabıları kirigami kaplamayla kaplayarak buzlu ya da kaygan zeminlerde kaymadan yürümek mümkün olacak.

Yıllar önce Harvard’dan bilim insanları yılan derisi yapısını kopyalayarak, hareket ettiği yüzeye tutunan yumuşak gövdeli bir robot tasarlamıştı. İşte aynı prensibi ayakkabılara uygulayarak, yaşlıların düşmesini engellemek istiyorlar. Yeni geliştirilen bu esnek çelik yapraklar aynı yılan derisi gibi kesildi. İşte bu parçalar birbirine kenetlenmiş onlarca puldan oluşuyor. Bu desen sayesinde zemine göre tutuş değişiyor.

Eğer zemin düz ise tutuş yumuşak ve düz oluyor. Kişi adımını öne attığında, ağırlık topuktan başparmağa doğru kayarak bükülmeyle beraber tutuşa geçiyor. Bu dönüşümle pulların keskin kenarları çıkarak zemini kazarcasına tutunuyor. Bu pullu yapı; yüzeyde kaymamak için kullanılan çivili kramponlara göre çok daha hafif ve piyasadaki ayakkabılara kolayca, takılıp çıkartılabiliyor. Ayrıca yapılan testlerde buz gibi yüzeylerde kramponlardan daha fazla sürtünme yarattığı gözlendi.

Kirigami kaplamanın % 20 ila % 35 daha fazla sürtünme ürettiği tespit edildi. Araştırmanın yardımcı yazarı MIT’den Doç. Dr. Giovanni Traverso; “Düşmek yaşlılar arasında birincil ölüm nedeni olmakla beraber, meslek kazalarında en büyük ikinci ölüm nedenidir. Eğer biz ve yüzey arasındaki sürtünmeyi arttırabilirsek, bu tip düşüşleri engelleyebilir ve milyarlarca dolar tıbbi harcamadan tasarruf edebiliriz” diyor.

Bilim insanları şimdi bu teknolojiyi piyasaya sürebilmek için ortak şirket arıyor. Ayakkabılara bu kaplamalar yapılırsa, buz gibi kayan zeminlerde tehlikeli olabilecek düşüşler engellenebilir. Tabi yaşlılar, sağlık açısında büyük önem taşıyor. 

Araştırma Nature Biomedical Engineering dergisinde yayınlandı. 

Kaynaklar:

https://techxplore.com/news/2020-06-coatings-bottoms-traction-slick-surfaces.html

https://www.gercekbilim.com/yilan-derisinden-ilham-alan-muhendisler-kaymaz-taban-kaplamasi-uretti/