Biomedya - Biyoteknoloji & Yaşam Bilimleri

Köpeklerin hassas burunları, yaklaşmakta olan bir nöbet veya ani hipoglisemi gibi potansiyel olarak tehlikeli birçok tıbbi durumun erken uyarı işaretlerini tespit edebilmektedir. Çok disiplinli yeni bir çalışmada bilim insanları, iki köpeğe travmaları hatırlayan insanların nefesine karşı uyarıda bulunmayı öğreterek, yardımcı köpeklerin yaklaşmakta olan travmaya bağlı hatıralarıın kokusunu bile alabileceklerine dair kanıtlar bulmuşlardır.

Tüm insanlar, genetik, yaş, günlük aktiviteler ve diğer değişkenlerden etkilenen, ter gibi salgılarla vücut tarafından yayılan moleküller olan uçucu organik bileşiklerden oluşan bir 'koku profiline' sahiptir. Köpeklerin insan stresiyle bağlantılı bu molekülleri tespit edebildiğine dair bazı kanıtlar vardır. Ancak köpeklerin travma sonrası stres bozukluğu semptomlarıyla ilişkili molekülleri tespit etmeyi öğrenip öğrenemeyeceklerini araştıran hiçbir çalışma yoktur.

Bilim insanları koku bağışçısı olarak 26 kişiyi çağırmıştır. Bu katılımcılar aynı zamanda travmalarını hatırlatan anılara verdikleri tepkileri konu alan bir çalışmaya katılmaktadır. 26 kişinin %54'ü travma sonrası stres bozukluğu hastalığın tanı gereksinimlerini karşılamıştır. Koku bağışlamak için farklı yüz maskeleri takarken travma deneyimlerinin hatırlatıldığı oturumlara katılmışlardır. Bir yüz maskesi kontrol görevi gören sakin bir nefes örneği sağlarken katılımcılar travmalarını hatırlarken takılan bir diğeri ise hedef nefes örneği sağlamıştır. Katılımcılar ayrıca stres düzeyleri ve duyguları hakkında bir anket doldurmuşlardır. Bu arada bilim insanları koku algılama konusunda eğitim almak üzere 25 evcil köpeği getirmiştir. Yalnızca iki köpeğin çalışmayı tamamlayacak kadar yetenekli ve motive olmuştur: Ivy ve Callie.

Ivy ve Callie, yüz maskesi parçalarından hedef kokuyu tanımak üzere eğitilmiştir. Stresli ve stressiz bir numune arasında ayrım yapmada %90 doğruluk elde etmişlerdir. Daha sonra stres moleküllerini hala doğru bir şekilde tespit edip edemeyeceklerini kontrol etmek için onlara her seferinde bir tane olmak üzere bir dizi örnek sunulmuştur. Bu ikinci deneyde Ivy %74, Callie ise %81 doğruluk elde etmiştir. Callie ve Ivy'nin başarılı tanımlamalarını insan katılımcıların kendi bildirdikleri duygularıyla karşılaştırmak, Ivy'nin performansının kaygıyla, Callie'nin performansının ise utançla ilişkili olduğunu ortaya çıkarmıştır.

Frontiers in Allergy dergisinde yayınlanan bu makalenin baş yazarı olan Dalhousie Üniversitesi'nden Laura Kiiroja, ‘40 örnek seti ile bizim çalışmamız, daha büyük örneklem boyutlarına sahip çalışmalarla doğrulanması gerekmektedir. Daha fazla katılımcıyı kaydetmenin yanı sıra, köpeklerin farklı bağlamlarda bir insanın nefesindeki stres moleküllerini güvenilir bir şekilde tespit etme yeteneğini doğrulamak için gelecek çalışmaları daha fazla sayıda stresli olaydan örnekler toplamalıdır." diyerek açıklamıştır.

Kaynakça: https://www.scimex.org/newsfeed/ptsd-assistance-dogs-could-be-trained-to-smell-stress-on-peoples-breath

Bassma BOUANAN