Zooloji
Sincaplar Sakladıkları Fındıkları Nasıl Buluyor?
Yeni araştırmalar, sincapların sadece koku duyularına değil, gelişmiş mekânsal hafızalarına, gözlemlerine ve hatta birbirlerinden çalma stratejilerine dayandığını ortaya koyuyor.
Sincaplar, kışın yiyecek bulmanın zorlaştığı dönemlerde hayatta kalabilmek için sonbaharda hummalı bir hazırlığa girer. Her biri yüzlerce fındığı ve tohumu geniş alanlara yayarak saklar. Bu davranış biçimi, “scatter-hoarding” (dağıtık biriktirme) olarak adlandırılır. Ancak yıllardır yapılan gözlemler, sincapların bu karmaşık sistemi şaşırtıcı bir başarıyla yönettiğini gösteriyor. Dr. Noah Perlut’un University of New England’da yürüttüğü araştırmalar, sincapların yalnızca ortalamanın üzerinde hafızaya sahip bireylerinin hayatta kalabildiğini belirtiyor. Yani doğada başarılı olan sincaplar, aslında birer “hafıza şampiyonu”.
Sincapların sakladıkları fındıkları bulmak için yalnızca bir yönteme başvurmadıkları biliniyor. Koku alma, görsel işaretler, diğer sincapların davranışlarını gözlemleme ve elbette mekânsal hafıza birlikte kullanılıyor. Özellikle hafıza, saklanan fındıkların aylar sonra bile bulunmasında kilit rol oynuyor. 1999 yılında yapılan bir deneyde, araştırmacılar sincapları kandırmak için sahte saklama noktaları oluşturdu. Ancak sincaplar, kokuları karıştırılmış olsa bile neredeyse daima kendi gerçek stoklarını bulmayı başardı. Bu, onların sadece içgüdüyle değil, öğrenme ve hatırlama yeteneğiyle hareket ettiklerini gösterdi.
Bir başka yaygın yanlış inanış, tüm sincapların yiyeceklerini toprağa gömdüğü yönünde. Oysa soğuk bölgelerde yaşayan gri sincaplar, yoğun kar veya buz tabakası altında kazı yapmanın imkânsız olduğu durumlarda yiyeceklerini ağaç kovuklarına veya dallara saklar. Bu da onların yalnızca toprak altını değil, üç boyutlu bir orman haritasını da hafızalarında tutabildiklerini kanıtlar nitelikte. Kırmızı sincaplar ise farklı bir yöntem izleyerek yiyeceklerini tek bir “ambar” noktasında toplar (larder-hoarding). Tüm bu yöntemler, bir sincabın evinin 6 ila 8 dönüm genişliğinde bir alanı kapsadığını düşünürsek, olağanüstü bir yön ve hafıza becerisine işaret ediyor.
Ancak sincapların zekâsı sadece kendi yiyeceklerini bulmakla sınırlı değil. Onlar aynı zamanda son derece usta “hırsızlar”. Araştırmacılar, sincapların çevrelerindeki diğer bireylerin gömme davranışlarını dikkatle izlediğini ve fırsat bulduklarında o stoklardan çaldıklarını söylüyor. Hatta bazı sincaplar, izleyenleri kandırmak için “sahte gömme” hareketleri bile yapıyor — fındığı gömmüş gibi yapıp aslında ağzında tutarak rakiplerini yanlış yönlendirebiliyorlar.
Tüm bu stratejiler bir araya geldiğinde, sincapların doğadaki en organize küçük memelilerden biri olduğu açıkça görülüyor. Dr. Perlut’un ifadesiyle, “Gri sincaplar inanılmaz derecede fazla zamanlarını dinlenmeye, izlemeye ve sosyalleşmeye ayırıyor. Bu da bize ne kadar verimli saklama ve hırsızlık sistemleri olduğunu gösteriyor.” Sonuç olarak, doğadaki düzenin bir parçası olarak ağaçların büyümesine de katkıda bulunan sincaplar, hem zekâları hem de unutulmaz hafızalarıyla ekosistemin sessiz mimarları sayılabilir.
