Biomedya - Biyoteknoloji & Yaşam Bilimleri

Çok fazla enerji harcamak, onları yiyecek ve su bulmak veya uyumak gibi hayatta kalmak için gerekli diğer işlerden alıkoyabilir. Peki gamet üretiminin üst sınırları nedir? Medaka (Oryzias latipes) adı verilen küçük bir balık için erkeklerin günde 19 kez çiftleşme kapasitesi vardır. Bulgular, Royal Society Open Science dergisinde 8 Ocak'ta yayınlanan bir çalışmada detaylandırılmıştır.

Balıklar nasıl ürer?

Çoğu balık türü dış döllenmeyi kullanarak çiftleşir. Dişi, yumurtaları vücudun dışında, genellikle bir su kütlesinin dibine yakın bir yere veya kayalardan ve diğer tortulardan yapılmış bir yuvaya bırakır. Erkek balık daha sonra yumurtaların üzerinde yüzer ve günde birkaç kez sperm salgılar. Bu, daha fazla yumurtanın döllenme şansını artırarak daha fazla yavru elde edilmesine yardımcı olur. Dişi balıklar daha sonra döllenmiş yumurtaları toplayıp bitkilerin üzerine bırakabilir. 

Japon pirinç balığı olarak da bilinen Medaka sadece 1,4 inç uzunluğundadır ve Japonya'daki pirinç tarlalarında, göletlerde, bataklıklarda, sessiz akarsularda ve gelgit havuzlarında bulunabilir. Popüler bir akvaryum balığıdır ve bilim insanları hastalıkların genetik temelini incelemek için onları bir model olarak kullanmışlardır. Çiftleşmenin sınırlarını anlamak, bilim insanlarının bir türün hayatta kalması için gerekenler hakkında fikir edinmelerine yardımcı olabilir.

“Medaka, yumurtlayan balıklar arasındadır; yumurta ve sperm suya bırakıldıktan sonra döllenme gerçekleşir. Bu gametlerin toplanması zor olduğundan, birbirini izleyen çiftleşmeler sırasında salınan sperm sayısı ve döllenme oranı bir gizem olarak kalmıştır,” diyor çalışmanın yazarlarından ve Japonya'daki Osaka Metropolitan Üniversitesi'nde evrimsel ekolog olan Yuki Kondo.

Laboratuvarda günde 19 kez çiftleşme

Bu yeni çalışmada, Kondo ve meslektaşları medakaların sperm sayısını ölçmek için daha önce geliştirdikleri bir yöntemi kullandılar. Deneyden bir gün önce, farklı üreme tanklarından rastgele seçilen erkek ve dişiler ayrı cam tanklara konuldu. Ertesi gün, bir erkek ve bir dişi birlikte bir tanka konuldu ve davranışları çiftleşmenin sonuna kadar veya çiftleşme gerçekleşmediyse yaklaşık 20 dakika boyunca gözlemlendi. Daha sonra erkek tanktan çıkarıldı ve yeni bir dişiyle başka bir tanka yerleştirildi. Ekip bu işlemi, erkek arka arkaya üç dişiyle çiftleşmeyi başaramayana kadar tekrarladı. Ayrıca, döllenme oranlarını değerlendirmek için yumurtalar dişilerin karınlarından nazikçe çıkarıldıktan sonra Petri kaplarına konuldu. 

Erkek medakaların günde ortalama 19 kez çiftleşebildiğini tespit ettiler. İlk üç çiftleşme seansında, medakalar günlük sperm üretimlerinin yüzde 50'sinden fazlasını serbest bıraktı. İlk çiftleşmelerde döllenme oranı neredeyse yüzde 100'dü, ancak bu oran 10. seferden sonra önemli ölçüde azaldı. Daha sonraki bazı vakalarda, doğrulanmış bir döllenme olmadı.

Dişi medaka günde bir kez yumurta üretebilir. Ancak, çiftleşme sırasında tüm yumurtalarını salarlar ve spermlerinin çoğunu zaten salmış olan erkeklerle çiftleştiklerinde yumurtaların çoğu boşa gider.

Ekibe göre, bu sonuçlar erkekler için önemli üreme maliyetleri olduğunu ve sınırlı sperm mevcudiyeti nedeniyle cinsel çatışma potansiyeli olduğunu göstermektedir. Bununla birlikte, medakaların vahşi doğada karşılaştığı gerçek dünya koşullarını dikkate almamaktadır. 

Ekip, “Deneylerimiz doğal koşulları taklit etmeyi değil, sınırlı beslenme ve eş bulunabilirliği gibi üreme başarılarını sınırlayan faktörleri deneysel olarak ortadan kaldırarak erkeklerin günlük çiftleşme kapasitesinin sınırlarını ve medakaların potansiyel üreme oranını belirlemeyi amaçlıyordu” diye yazdı.

Kaynak: Popsci.com