Biomedya - Biyoteknoloji & Yaşam Bilimleri

İnsanların köpeklerle olan bağı Amerika'da 12.000 yıl kadar önce başlamış olabilir. Alaska'da ortaya çıkarılan arkeolojik kalıntılar, köpek dostluğumuzun zaman çizelgesini Kuzey veya Güney Amerika'da daha önce kaydedilenden yaklaşık 2.000 yıl öncesine götürüyor. Bulgular 4 Aralık'ta Science Advances dergisinde yayınlanan bir çalışmada detaylandırıldı.

Çalışmanın eş yazarı ve Arizona Üniversitesi antropoloğu François Lanoë yaptığı açıklamada, “Benim gibi Amerika'nın halklaşmasıyla ilgilenen insanlar, ilk Amerikalıların köpeklerle gelip gelmediğini bilmekle çok ilgileniyor” dedi. “Bu hayvanları arkeolojik alanlarda bulana kadar, bu konuda spekülasyon yapabiliriz, ancak öyle ya da böyle kanıtlamak zor. Dolayısıyla bu önemli bir katkıdır.”

Balık gibi bir buluntu

2018'de Lanoë ve meslektaşlarının şansı biraz yaver gitti. Fairbanks, Alaska'nın yaklaşık 70 mil güneydoğusundaki Swan Point arkeolojik alanında yetişkin bir köpeğe ait alt bacak kemiği ya da kaval kemiği buldular. Radyokarbon tarihlemesi, köpeğin yaklaşık 12.000 yıl önce, buzul çağının sonuna yakın bir zamanda yaşadığını gösterdi.

Ekip, 2023 yılında Hollembaek Hill adlı yakın bir bölgede yapılan ayrı bir kazı sırasında, insanlar tarafından evcilleştirildiğine dair işaretler gösteren 8.100 yıllık bir köpek çene kemiği buldu.

Çene kemiği ve kaval kemiği üzerinde yapılan kimyasal analizlerde somon proteinlerinin önemli katkıları tespit edildi. Bu da köpeğin düzenli olarak balık yediğini gösteriyor. Ekibe göre bu, o dönemde bölgede yaşayan köpekgiller için tipik bir durum değildi. Kanıtlar, neredeyse yalnızca kara hayvanlarını avladıklarını gösteriyor. İnsanlara olan bağımlılık, köpeğin diyetindeki somon balığı için en olası açıklamadır. 

Çalışmanın eş yazarı ve Alaska Fairbanks Üniversitesi arkeoloğu Ben Potter yaptığı açıklamada, “Bu bir dumanı tüten silah çünkü gerçekten de vahşi doğada somon balığı peşinde değiller” dedi.

Ekip, Swan Point köpeklerinin Amerika'da insanlar ve köpekler arasında bilinen en eski yakın ilişkilerin kurulmasına yardımcı olduğundan emin. Bununla birlikte, keşfin gerçekten Amerika'daki en eski evcilleştirilmiş köpek olup olmadığını söylemek için henüz çok erken. 

Genetik olarak, Swan Point ve Hollembaek Hill'deki örnekler, bilinen diğer veya daha yeni köpek popülasyonlarıyla ilişkili olamayacak kadar eski olabilir. Tamamen evcilleştirilmiş köpekler yerine evcilleştirilmiş kurtlar olmaları da mümkündür.

Lanoë, “Davranışsal olarak köpek gibi görünüyorlar, çünkü insanlar tarafından sağlanan somonu yiyorlar,” dedi ve ekledi: “Ancak genetik olarak bildiğimiz hiçbir şeyle akraba değiller.”

Potter'a göre bu çalışmanın değerli olmasının bir nedeni de “köpek nedir?” gibi varoluşsal bir soru sorması. 

Bu soru Mendas Cha'ag halkı ve bölgedeki diğer kabile topluluklarının uzun zamandır cevabını bildiği bir soru. 

'Bu ilişkiler her zaman vardı'

Arkeologlar yaklaşık bir asırdır Alaska'nın Tanana Vadisi'nde çalışıyorlar. Şimdi düzenli olarak Healy Lake Köy Konseyi'ne çalışma ve araştırma öncesi planlarını sunuyorlar. Konsey Mendas Cha'ag halkını temsil ediyor ve grup bu çalışmada yeni örneklerin genetik testlerinin yapılmasına da izin verdi.

Healy Lake üyesi ve kabilenin kültürel koruma ofisinde arkeolog olan Evelynn Combs yaptığı açıklamada, “Uygun izni almak ve o topraklarda yaşayanlara saygı duymak küçük ama çok derin bir şey” dedi.

Combs'a göre Healy Lake üyeleri köpeklerini uzun zamandır mistik yoldaşlar olarak görüyor. Neredeyse köydeki her sakin bir köpeğe sıkı sıkıya bağlı ve kendisi de çocukluğunu Rosebud adında Labrador retriever karışımı bir köpekle bölgeyi keşfederek geçirmiş.

Combs, “Kayıtlarda, ne kadar uzun zaman önce olursa olsun, köpeğimle bu ilişkiye ve bu düzeyde bir sevgiye sahip olmamın tekrarlanabilir bir kültürel deneyim olduğu fikrini gerçekten seviyorum” dedi. “Tarih boyunca bu ilişkilerin hep var olduğunu biliyorum. Kayıtlara bakıp binlerce yıl önce hala yoldaşlarımız olduğunu görebilmeyi gerçekten çok seviyorum.”