Biomedya - Biyoteknoloji & Yaşam Bilimleri

Avcı toplayıcı taş devri toplumları temel tarım uygulamalarını Avrupa’ya göçmeden önce Türkiye’de geliştirdiler ve bu bilgiler ile Avrupa’ya göç ettiler. Bu yaklaşım temel olarak arkeolojik bulgulardan elde edilen bilgilerle ortaya çıkarılmıştı. Ancak Orta Doğu Teknik Üniversitesi’nde bulunan antik DNA laboratuvarı ve Mehmet Somel’in ekibi yurtdışındaki paydaşları ile bu çıkarımları genetik veriler ile araştırdılar.

Batı’da tarım toplumunun evrimi üzerine araştırma yapan bilim adamları Neolitik dönemde (10,000 - 4,000 yıl öncesi, Avrupa ve Yakın Doğu’da bu dönem arasında kronolojik farklar ortaya çıkıyor. Taş Devri diye de adlandırılıyor.) Avrupa’da bulunan örnekler ve Anadolu’daki iki antik yerleşimde bulunan dokuz örneğin genetik bilgilerini karşılaştırdı.

Boncuklu yerleşiminden 10,300 yıl ve 9,500 yıl öncesine ait dört örnek ve Tepecik-Çiftlik yerleşkesinden ise 9,500 ve 7,800 yıl öncesine tarihlenen 5 örnek çalışıldı. Boncukludaki toplum basit bir tarım uygulaması yaparken, Tepecik-Çiftlik yerleşiminde yaşayanların daha gelişmiş tarım uygulamaları yaptığı arkeologlarca tespit edilmişti.

Boncukludaki çeşitliliğin avcı-toplayıcı toplumlara daha çok benzediği bulunmakla birlikte, bu yerleşimdeki toplumun evcil hayvanı olmadığı belirtilmiş. Yaklaşık 1000 yıl sonrasına tarihlenen Tepecik-Çiftlik ve Çatalhöyük toplumu ise daha uzun süredir yerleşik olan, hala avcılığın özellikle kültürel olarak önem taşıdığı bir toplum olup, çeşitliliğin yüksek olduğu bir yerleşke. Neolitik dönem yakın doğu toplumlarının hareketli ve gen akışının yüksek olduğu biliniyor.

Bu yerleşimlerde yıllardır arkeolojik çalışmalar sürmekte. ancak ilk defa insan örneklerinde genetik çalışmalar yapılmış durumda. DNA’nın degrade olması ve DNA miktarının çok azalmış olması sebebiyle antik örneklerde DNA çalışmaları geçtiğimiz yıllara kadar kolay gerçekleştirilen çalışmalar değildi. Günümüzde ise gelişmiş laboratuvarlarda ve karşılıklı onaylanan deneysel sonuçlar ile gerçekleştirilmekte.

Bu çalışma ile yıllardır spekülatif olarak değerlendirilen Anadolu’daki tarım toplumu ve bunun Avrupa ile ilişkisi Orta Doğu Teknik Üniversitesi’nden Mehmet Somel ve ekibinin gerçekleştirdiği Antik DNA çalışmaları sonucunda doğrulanmış oldu. Tarih boyunca insanların nasıl hareket ettiğini ortaya çıkarmak için genetik bağlantıların araştırılması devam ediyor. 

Kaynak: https://www.sciencedaily.com/releases/2016/08/160804135901.htm