Uzay
Derin Uzayda Sauron’un Gözü Adlı Kara Delik Görüntülendi
Dünya’dan milyarlarca ışık yılı uzaklıkta bulunan, PKS 1424+240 adlı aktif bir galaksinin merkezinde yer alan süper kütleli kara delik, doğrudan bize doğru yönelmiş dev bir plazma jeti fırlatıyor. 15 yıl boyunca yapılan gözlemler ve Dünya’daki Çok Uzun Baz Çizgili Radyo Teleskop Ağı (Very Long Baseline Array – VLBA) kullanılarak elde edilen veriler, bu jeti neredeyse kusursuz halka (toroidal) şeklinde manyetik alanla çevrili olarak ortaya çıkardı. Bilim insanları, bu görüntünün Yüzüklerin Efendisi’ndeki “Sauron’un Gözü”ne çarpıcı derecede benzediğini söylüyor.
PKS 1424+240, “blazar” adı verilen ve süper kütleli kara deliklerden kaynaklanan olağanüstü enerji çıkışlarına sahip aktif galaksi çekirdeklerinden biri. Normalde bu kadar yüksek enerjili gama ışınları ve nötrinolar (neredeyse maddeyle etkileşmeyen “hayalet parçacıklar”) üreten jetlerin ışık hızına yakın hareket etmesi beklenirken, bu jetin görece yavaş göründüğü tespit edildi. Araştırmacılar bunun, jetin Dünya’ya neredeyse tam hizalanmasından kaynaklanan bir optik yanılsama olduğunu belirtiyor. Bu hizalanma, parlaklığı 30 kat veya daha fazla artırıyor.
Araştırma ekibi, polarize radyo sinyalleri kullanarak jetin manyetik alan yapısını haritalandırdı. Bulgular, manyetik alanın spiral (helikal) ya da halka (toroidal) şeklinde olabileceğini ve bu yapının, plazmanın blazarlardan nasıl aktığını belirlemede kilit rol oynadığını ortaya koyuyor. Bu keşif, aktif galaksilerin jetlerini onlarca yıldır inceleyen MOJAVE programının bir parçası. Çok Uzun Baz Çizgili Girişim Ölçümü (VLBI) tekniği sayesinde, radyo teleskopları tüm dünyada birbirine bağlanarak Dünya büyüklüğünde sanal bir teleskop oluşturuluyor ve evrendeki en uzak kozmik olaylar en yüksek çözünürlükle görüntülenebiliyor.
