Biomedya - Biyoteknoloji & Yaşam Bilimleri

Uluslararası Astronomi Birliği Satürn'ün yörüngesinde bulunan 128 yeni uyduyu resmen tanıyarak toplam uydu sayısını 274'e çıkardı. 

Uydular Tayvan, Kanada, Amerika Birleşik Devletleri ve Fransa'dan bir grup gökbilimci tarafından keşfedildi. 2019 ve 2021 yılları arasında Satürn çevresindeki gökyüzünü tekrar tekrar izlemek için Kanada Fransa Hawaii Teleskobu'nu kullandılar. Bu teleskop sayesinde bölgeyi en ince ayrıntısına kadar görebildiler. Ayrıca bir astronomik nesnenin sinyalini güçlendirmek ve daha net hale getirmek için birden fazla görüntüyü bir araya getirdiler. Başlangıçta 62 uydu ve o sırada belirleyemedikleri daha fazla sayıda nesne tespit ettiler. 

Baş araştırmacı ve Tayvan'daki Academia Sincia'da Astronomi ve Astrofizik Enstitüsü'nde doktora sonrası araştırmacı olan Edward Ashton yaptığı açıklamada, “Bunların muhtemelen uydular olduğunu ve keşfedilmeyi bekleyen daha da fazlası olduğunu bilerek, 2023 yılında aynı gökyüzü alanlarını art arda üç ay boyunca tekrar ziyaret ettik” dedi. “Elbette 128 yeni uydu bulduk. Tahminlerimize dayanarak, Jüpiter'in asla yetişebileceğini sanmıyorum.”

Şubat 2024 itibariyle Jüpiter'in 95 uydusu bulunuyor. Karşılaştırmak gerekirse, Merkür ve Venüs'te ay bulunmazken, Dünya'da bir, Mars'ta ise iki ay bulunuyor. Uranüs ve Neptün'ün ise sırasıyla 28 ve 16 bilinen uydusu vardır. Teknik olarak artık bir gezegen olmamasına rağmen Plüton'un beş uydusu vardır. 

128 yeni Satürn uydusunun hepsi düzensiz uydu olarak kabul edilir. Bunlar ev sahibi gezegenin yörüngesinde eliptik, eğimli ya da geriye doğru bir yol izleyen cisimlerdir. Ayrıca güneş sistemi tarihinin erken dönemlerinde ev sahibi gezegen tarafından ele geçirilmiş olma eğilimindedirler.

British Columbia Üniversitesi'nden gökbilimci Brett Gladman yaptığı açıklamada, “Bu uydular birkaç kilometre büyüklüğündedir ve muhtemelen diğer Satürn uydularıyla ya da geçen kuyruklu yıldızlarla şiddetli çarpışmalar sonucu parçalanmış daha az sayıda başlangıçta yakalanmış uyduların parçalarıdır” dedi.

Satürn'ün düzensiz ay sistemindeki önemli bir gizem, bu son ay arama görevi için bir motivasyon kaynağı oldu. Satürn'ün büyük uydularına kıyasla çok sayıda küçük uydusu olması nedeniyle, son 100 milyon yıl içinde Satürn sisteminin herhangi bir yerinde bir çarpışma meydana gelmiş olmalıdır. Astronomik açıdan 100 milyon yıl oldukça yakın bir zaman. Gladman'a göre, daha uzun bir süre geçseydi bu uydular birbirleriyle çarpışır ve parçalanırdı. Ortaya çıkan tampon araba benzeri çarpışmalar, küçük uyduların büyük olanlara oranını azaltabilirdi.

Yeni keşfedilen uyduların çoğu Satürn'ün uydularının Mundilfari alt grubunun yakınında yer alıyor. Ekip, bu yeni uyduların boyutu, sayısı ve yörünge yoğunluğu göz önüne alındığında, Mundilfari alt grubunun muhtemelen bu kozmik çarpışmanın meydana geldiği yer olduğuna inanıyor.  

Şimdilik, bu özel ekibin ay bulma günleri geride kalmış olabilir.

Ashton, “Mevcut teknolojiyle Satürn, Uranüs ve Neptün'ün etrafındaki uydular için yapılandan çok daha iyisini yapabileceğimizi sanmıyorum” dedi.