Biomedya - Biyoteknoloji & Yaşam Bilimleri

Bu dramatik sona yol açan şey yüzeydeki felaketler değil; yıldızına olan aşırı yakınlığı. Yalnızca 30,5 saatlik bir yörünge süresine sahip olan BD+05 4868 Ab, yıldızına, Merkür’ün Güneş’e olan mesafesinden 20 kat daha yakın. Bu yüzden de bir gezegenden çok bir kuyruklu yıldıza benziyor; ardında 9 milyon kilometre (yaklaşık 5,6 milyon mil) uzunluğunda dev bir enkaz kuyruğu bırakıyor.

“Kuyruğun uzunluğu devasa… Gezegenin neredeyse yarım yörüngesi kadar,” diyor MIT Kavli Astrofizik ve Uzay Araştırmaları Enstitüsü’nden doktora sonrası araştırmacı Marc Hon.

NASA’nın TESS (Transiting Exoplanet Survey Satellite) uydusuyla tesadüfen keşfedilen bu gezegenin detayları, 22 Nisan’da The Astrophysical Journal Letters dergisinde yayımlandı.

“Aslında bu tarz bir gezegen aramıyorduk,” diyor Hon. “Rutin gezegen doğrulaması yaparken, sinyalde alışılmadık bir şey fark ettim.”

Normalde bir ötegezegen, ev sahibi yıldızın önünden geçerken yıldız ışığında kısa süreli ve düzenli bir azalma yaratır. Ancak BD+05 4868 Ab, yıldız ışığındaki bu azalmanın ardından çok daha uzun sürede normale dönüyor. Bu da, yıldız ışığını engellemeye devam eden uzun bir kuyruk formasyonu olduğunu gösteriyor. Her yörünge geçişi sırasında ışık eğrisindeki değişim, kuyruk yapısının boyut ve bileşen açısından sürekli değiştiğini gösteriyor.

Kuyruk şekli bir kuyruklu yıldızı andırsa da, içeriği benzer değil.

“Bu kuyrukta, tipik bir kuyruklu yıldızda olduğu gibi uçucu gazlar ve buz bulunması pek olası değil; çünkü bu maddeler yıldızın bu kadar yakınında uzun süre dayanamaz,” diyor Hon. “Bunun yerine, gezegen yüzeyinden buharlaşan mineral taneleri bu etkileyici kuyruğu oluşturuyor.”

Daha önce yalnızca üç parçalanan ötegezegen keşfedilmişti ve bunların tümü NASA’nın Kepler Teleskobu ile 10 yıldan fazla süre önce tespit edilmişti. Ancak BD+05 4868 Ab, şimdiye kadar gözlemlenenler içinde en şiddetli buharlaşma belirtilerini gösteriyor: en uzun kuyruk, en derin ışık düşüşü.

“Bu da buharlaşma sürecinin çok daha yıkıcı olduğunu ve diğerlerine göre çok daha hızlı yok olacağını gösteriyor,” diyor Hon.

Yine de “hızlı” kelimesi, kozmik ölçekte farklı anlamlar taşıyabiliyor. BD+05 4868 Ab, her yörüngede bir Everest Dağı kadar madde kaybetmesine rağmen, tamamen yok olması 1 ila 2 milyon yıl sürebilir. Bu süreçte, gezegenin yüzeyinde sıcaklıkların 1.650°C (yaklaşık 3.000°F) civarında olduğu tahmin ediliyor. Bu da gezegenin muhtemelen tamamen kaynayan lavlarla kaplı olduğu anlamına geliyor.

“Bu çok küçük bir gezegen ve yerçekimi zayıf. Bu yüzden kolayca madde kaybediyor ve kaybettikçe daha da zayıflıyor; bu bir kısır döngü,” diyor çalışma ortak yazarı Avi Shporer (TESS Bilim Ofisi).

“Onu tam da bu yok oluş sürecinin zirvesindeyken yakalamamız tamamen bir şans,” diye ekliyor Shporer. “Sanki son nefesini verirken yakaladık.”

Kaynak: popsci.com