Aslı Nur Akaydın
Bilincin nereden kaynaklandığını anlamaya bir adım daha yaklaştık
“Bilgisayar ve robotlar dünyayla bilinçsiz bir şekilde etkileşim kuruyorlar. Ama beyinlerimizin içinde gerçekleşen mucizevi bir şey bilinç kazanmamızı ve dünyayı öznel bir bakışla tecrübe etmemizi sağlıyor.” diye nörobiyolog Dr. Hagar Gelbard-Sagiv. “Bu alanda 30 yıldır yapılan nörobilimsel araştırmalara rağmen, bu süreçte hangi beyin bölgelerinin yer aldığını halen bilmiyoruz.”
Ama Tel Aviv Üniversitesi’ndeki meslektaşlarıyla birlikte Dr. Gelbard-Sagiv bilinçli deneyimin oluşması sırasında beyinde neler olduğuna dair anlık bir bakış elde etmiş olabilir. Nature Communications’da sonuçlarını yayınlayan araştırmacılar, beynimizdeki yoğun madde ağı boyunca akıp giden diğer nöral aktivitelerin karmaşasının içinde bunun tam olarak nerede yer aldığını belirleyebildiler.
Ekip, epilepsi tedavisi gören hastalardan faydalanarak iç taraftaki çalışma bölgelerine bakabildiler. Beyin nöbetlerinin tam olarak nereden kaynaklandığını belirlemek için doktorlar bazen epileptik hastaların beyinlerinin derinliklerine elektrotlar yerleştirip aktivitesini kayıt altına alırlar.
Bu Dr. Gelbard-Sagiv gibi araştırmacılar için, elektroensefalografi ve fMRI taramaları gibi geleneksel yöntemlere göre çok daha iyi bir görüntü sunup beyinlerinde neler olduğuna yakından ve nadir bir bakış atmalarını sağlıyor. Bu yöntemler neler olduğunu içeriden beyin implantlarıyla hastaları test ederek öğrenmeye kıyasla, bilim insanlarına etkin biçimde dışarıdan oturup izlemelerine olanak sağlıyor.
Çalışma için, hastalara her bir göze farklı bir resim gösterdikleri “binoküler rakiplik” adı verilen bir deney yürüttüler. İki resim, bir ev ve yüz resmi gibi birbirinden büyük ölçüde farklı olduğunda beyin ikisini birleştiremiyor bu nedenle denek, düzensiz aralıklarla değişmek üzere bir resimden diğerini görmeye zorlanıyor.
Frontal lobdaki beyin aktivitesinin, hastaların resmin değiştiğini söylemeye başlamadan neredeyse iki saniye önce değiştiğini, orta temporal lobda ise bunun yaklaşık bir saniye önce olduğunu buldular.
“İki saniye nöral aktivite açısından uzun bir süre.” dedi Dr. Gelbard-Sagiv. “Bu nöronların aktivitesinin sadece algıyla değil aynı zamanda bilinç algısının oluşumuna yol açan süreçle de alakalı olabileceğine inanıyoruz.”
Gerçek zamanda bir bilinçli deneyimin başkasıyla yer değiştirmesini izleyerek, araştırmacılar bilincin nereden köken aldığını anlamaya biraz daha yaklaştılar.
İlgili makale: https://www.researchgate.net/publication/325367161_Human_single_neuron_activity_precedes_emergence_of_conscious_perception
Çeviri: http://www.iflscience.com/brain/we-just-got-a-step-closer-to-understanding-where-consciousness-comes-from/