Biomedya - Biyoteknoloji & Yaşam Bilimleri

Göç eden kuşlar, destansı seyahatleri sırasında bazı tehlikeli kaçak yolcuları da yanlarında getirebilirler - keneler. Bu kan emici araknidler Lyme hastalığı, Anaplasmosis ve Powassan virüs enfeksiyonu gibi ciddi patojenler taşıyabilir. Şimdi, kuşlara binen keneler iklim değişikliği nedeniyle daha kolay yayılıyor ve daha yeni bölgelere yerleşiyor olabilir. Bulgular, Frontiers in Cellular and Infection Microbiology dergisinde 18 Kasım'da yayınlanan bir çalışmada detaylandırılmıştır.

Çalışmanın ortak yazarı ve Güney Mississippi Üniversitesi biyoloğu Shahid Karim yaptığı açıklamada, “Eğer koşullar tropikal kene türlerinin daha önce başarısız oldukları bölgelere yerleşmeleri için daha misafirperver hale gelirse, o zaman yanlarında yeni hastalıklar getirme ihtimalleri var” dedi.

İstenmeyen seyahat arkadaşları

Keneler Dünya'nın en etkili hastalık vektörlerinden bazılarıdır. İnsanları ve evcil hayvanları Lyme hastalığı gibi genellikle sadece vahşi doğada yaşayan hastalıklara bağlayabilirler. Keneler aynı zamanda kuşları da ısırabilir - özellikle de binlerce mil seyahat eden göçmen kuşları . Bu otostop, kenelerin geniş mesafeler boyunca seyahat etmesini sağlar.

İklim değişikliği nedeniyleküresel sıcaklıklarda meydana gelen artışlar, bazı kene türlerinin istilacı bir tür olarak yaşamasını kolaylaştırıyor. Bu durum çok hızlı bir şekilde de gerçekleşebilir. Örneğin, Asya uzun boynuzlu kenesi (Haemaphysalis longicornis) ilk olarak 2017 yılında New Jersey eyaletinde tespit edildi ve şu anda 14 eyalette daha bulunabiliyor.

Çalışmanın eş yazarı ve Georgia Southern Üniversitesi biyoloğu Lorenza Beati yaptığı açıklamada, “Coğrafi dağılım birçok kene türünde çok hızlı bir şekilde değişiyor” dedi. “Göç eden bazı egzotik keneler için küresel ısınma, kuzeydeki varış noktalarında normal menzillerine benzer koşullar yaratabilir. Daha sıcak iklim koşulları, tüm kene yaşam evreleri için uygun omurgalı konakların varlığıyla birleşirse, yerleşme şansı artacaktır.”

Kuş gözlemciliği

Yeni çalışmada ekip, göç eden kuşlar aracılığıyla kene dağılımını araştırdı. Ekip, kuzey Meksika Körfezi boyunca kuşların tipik olarak dinlenmek için durdukları altı noktada ağlar kurdu. Kuşların her birine numaralandırılmış bir kimlik bandı takıldı, ölçümleri yapıldı, fiziksel muayeneden geçirildi ve kene taraması yapıldı. Keneler bulunduğunda, araknidler daha sonra türleri doğrulamak ve hangi patojenleri taşıdıklarını belirlemek için DNA analizi yapılmak üzere muhafaza edildi.

Daha sonra ekip kuşları üç kategoriye ayırdı- yerleşikler, kısa mesafeli göçmenler ve uzun mesafeli göçmenler. Ayrıca, keneleri nereden almış olabileceklerini anlamak için her bir kuş türünün coğrafi dağılımlarını haritalandırdılar. Bu haritalar kenelerin ne kadar uzağa taşınabileceğini ortaya koymuştur. Ortalama dağılım mesafeleri 3.100 mile (5.000 kilometre) kadar yükseldi.

Ancak kene sayısının oldukça düşük olduğu ortaya çıktı. Neredeyse 2.000'i birden fazla olmak üzere yaklaşık 15.000 kuş örneklenmiş, ancak 164 kuştan sadece 421 kene toplanmıştır. 18 farklı kene türü tespit edilirken, bilim insanları tarafından tespit edilen kenelerin yüzde 81'ini sadece dört tür oluşturdu. Kısa mesafeli göçmenler, uzun mesafeli göçmenlerden daha fazla kene taşımaktaydı ve kene örneklerinin birçoğu Amerika Birleşik Devletleri'nde yerleşmemiş neotropik türlerdi.

Mikroskop altında

Ekip daha sonra kenelerin taşıdığı bakterileri analiz etti. Francisella bakterileri en yaygın olanlarıydı. Bu bakteri endosimbiontları kenelerin işlev görmesine yardımcı olur, ancak bazı türler tularemi adı verilen bir hastalığa neden olabilir. Bir kenede daha yüksek Francisella bakterisi seviyeleri, diğer iki bakterinin (Rickettsia veya Cutibacterium) daha düşük seviyeleri ile ilişkilendirilmiştir.

Rickettsia türleri en bol bulunan ikinci bakteridir. Bu bakteriler türlerine bağlı olarak ateş veya kızarıklıklara neden olur. Bu durum, bilim insanları tarafından henüz bilinmeyen kenelerle simbiyotik bir ilişki içinde olduklarını gösteriyor olabilir. Uzun mesafeler boyunca göç eden kuşların kanını emmek, kenelerin bağlı kalmak için önemli miktarda enerji harcamasını gerektirir.

Rickettsia türlerinin kenelerin seyahat sırasında enerji kaybıyla başa çıkmasına yardımcı olması mümkündür. Bazı Rickettsia türleri insanlarda benekli ateş de dahil olmak üzere hastalıklara neden olabilir. Ancak bilim insanları, istilacı kene türlerinin bu hastalıkları insanlara bulaştırma ihtimalinin olup olmadığını henüz bilmiyor

Ekibe göre, kuş destekli kene dağılımının etkisinin ne kadar büyük olduğunun daha iyi anlaşılması için daha fazla araştırmaya ihtiyaç var. Gelecekteki çalışmalar, kuşların kenelere ev sahipliği yapmadıkları zamanlarda kene kaynaklı hastalıkları taşıyarak rezervuar görevi görüp görmediklerini araştırabilir.

Karim, “Bu keneler sadece yeni patojenler getirmekle kalmaz, aynı zamanda ABD'de yerleşmeyi başarırlarsa, bu ülkede zaten mevcut olan patojenlerin ek vektörleri haline gelebilir veya daha sonra enfeksiyon kaynağı haline gelebilecek yaban hayatı rezervuarlarında patojenleri koruyabilirler” dedi.

Kendinizi kene kaynaklı hastalıklardan korumanın en iyi yolları, dışarıdayken uzun kollu giymek, iyi bir böcek kovucu kullanmak ve dışarıda bulunduktan veya kene istilasına uğramış alanlarda vakit geçirdikten sonra kene kontrolü yapmaktır.

Kaynak: https://www.popsci.com/environment/ticks-disease-birds/