Biomedya - Biyoteknoloji & Yaşam Bilimleri

Albert Einstein Tıp Fakültesi'ndeki bilim adamları tarafından yürütülen ve Nature Genetics'te çevrimiçi yayınlanan bir araştırma, bazı sigara içenlerin mutasyonları sınırlayarak onları akciğer kanserinden koruyan güçlü mekanizmalara sahip olabileceğini düşündürmektedir. Bulgular, hastalık için artan riskle karşı karşıya olan ve bu nedenle özellikle yakından izlenmesi gereken sigara içenlerin belirlenmesine yardımcı olabilir.

Dr.Spivack, "Bu, akciğer kanseri riskinin önlenmesi ve erken teşhisine yönelik önemli bir adım olabilir ve sağlık harcamalarının ve sefaletin çoğunluğunun meydana geldiği geç evre hastalıklarla savaşmak için gereken mevcut güçlü çabalardan uzak olabilir" dedi.

Sigara içmenin normal akciğer hücrelerinde DNA mutasyonlarını tetikleyerek akciğer kanserine yol açtığı uzun zamandır varsayılmaktadır. Araştırmanın başyazarı, Prof. Dr. Jan Vijg, "Anormal hücrelerdeki mutasyonları doğru bir şekilde ölçmenin bir yolu olmadığı için, bizim çalışmamıza kadar bu asla kanıtlanamadı" dedi. Dr. Vijg birkaç yıl önce tek tek hücrelerin tüm genomlarını sıralamak için gelişmiş bir yöntem geliştirerek bu engeli aştı.

Tek hücreli tam genom dizileme yöntemleri, gerçek mutasyonlardan ayırt edilmesi zor olan dizileme hatalarına neden olabilir; bu durum nadir ve rastgele mutasyonlar içeren hücreleri analiz ederken ciddi bir kusurdur. Dr. Vijg, tek hücreli çoklu yer değiştirme amplifikasyonu (SCMDA) adı verilen yeni bir sıralama tekniği geliştirerek bu sorunu çözüm buldu. 

Einstein araştırmacıları, iki tip insandan alınan normal akciğer epitel hücrelerinin (yani, akciğeri kaplayan hücreler) mutasyonel görüntüsünü karşılaştırmak için SCMDA'yı kullandılar: 14 hiç sigara içmeyen kişi, yaş aralığı 11 ila 86; ve yaşları 44 ile 81 yaş aralığında değişen 19 (Bir yıl boyunca her gün günde içilen 1 paket sigaraya eşittir) şahıs üzerinde araştırma yapıldı. Hücreler, kanserle ilgisi olmayan tanı testleri için bronkoskopi yapılan bu hastalardan alındı. Dr. Spivack, "Bu akciğer hücreleri on yıllarca hayatta kalabilir ve bu sebeple hem yaş hem de sigara ile mutasyonlar biriktirebilir. Akciğerdeki tüm hücre türleri arasında kansere dönüşme olasılığı en yüksek olanlar bunlardır" dedi.

Sigaranın neden olduğu mutasyonlar

Araştırmacılar, sigara içmeyenlerin akciğer hücrelerinde yaşlandıkça mutasyonların biriktiğini ve sigara içenlerin akciğer hücrelerinde önemli ölçüde daha fazla mutasyon bulunduğunu keşfettiler. Dr. Spivack, "Bu durum deneysel olarak, sigara içmenin daha önce varsayıldığı gibi mutasyonların sıklığını artırarak akciğer kanseri riskini artırdığını doğrulamaktadır. Bu durum sigara içmeyenlerin çok azının akciğer kanserine yakalanmasının bir sebebi iken, ömür boyu sigara içenlerin %10 ila %20'sinin akciğer kanserine yakalanmasının nedenidir" şeklinde aktardı. 

Çalışmadan elde edilen bir başka bulgu: Akciğer hücrelerinde saptanan hücre mutasyonlarının sayısı, sigara içilen yıl sayısıyla doğru orantılı olarak arttı ve muhtemelen akciğer kanseri riskini de arttırdı. Ancak ilginç bir şekilde, hücre mutasyonlarındaki artış,  belli bir oran sonucunda durdu.

Dr. Spivack, "En ağır sigara içenler en yüksek mutasyon yüküne sahip değildi. Verilerimiz, bu bireylerin daha fazla mutasyon birikimini bastırmayı başardıkları için yoğun sigara içmelerine rağmen bu kadar uzun süre hayatta kalmış olabileceklerini gösteriyor. Bu mutasyonların dengelenmesi, bu insanların DNA hasarını onarmak veya sigara dumanını detoksifiye etmek için çok yetkin sistemlere sahip olmalarından kaynaklanabilir” dedi.

Bulgu yeni bir araştırma yönüne yol açmıştır. Dr. Vijg, “Artık birinin DNA onarımı veya detoksifikasyon kapasitesini ölçebilecek ve kişinin akciğer kanseri riskini değerlendirmede yeni bir yol sunabilecek yeni testler geliştirmek istiyoruz” diyerek sözlerini noktaladı.

Makale:nature.com