Biomedya - Biyoteknoloji & Yaşam Bilimleri

Bu durum, hayvanların büyük çoğunluğunun yaşamları boyunca üremeye devam ettiği gerçeği göz önüne alındığında, evrim biyolojisi için kritik bir bulgu niteliğinde.

Max Planck Evrimsel Antropoloji Enstitüsü ve Turku Üniversitesi'nden araştırmacıların "Proceedings of the National Academy of Sciences" dergisinde yayımlanan bu çığır açıcı çalışması, dişi dağ gorillerinin yaşam döngüsüne dair derinlemesine bir bakış sunuyor.

10 Yılı Aşkın "Üreme Sonrası Yaşam" Evresi

Uganda'daki Bwindi Impenetrable Ulusal Parkı'nda yaşayan dört yabani dağ gorili grubundan otuz yılı aşkın bir süre boyunca toplanan davranış ve yaşam öyküsü verileri incelendi. Sonuçlar, yetişkin dişi gorillerin yaklaşık üçte birinin üremeyi bıraktığını ve bu duruştan sonra on yıldan fazla hayatta kaldığını gösteriyor.

Dağ gorillerinin yabanda nadiren 50 yaşına ulaştığı düşünüldüğünde, 10 yıllık bu üreme sonrası dönem, yetişkin yaşamlarının (10 yaşından sonrası) en az %25'ine karşılık geliyor. Araştırmanın kıdemli yazarı Martha Robbins, "Uzun süredir üremeyi bırakmış, ancak sağlıklı görünen yaşlı dişiler gözlemliyorduk. Bu çalışma, bu uzun üreme sonrası yaşamın varlığını resmen kanıtladı" diyor.

Menopoz mu, Evrimsel Bir Sır mı?

Hayvanların neden daha fazla yavru sahibi olma şansından vazgeçtiği, evrimsel bir paradoks olarak görülüyor. Bugüne dek, bu durum net bir şekilde sadece insanlarda, birkaç balina türünde ve yakın zamanda bir şempanze popülasyonunda belgelenmişti.

Araştırmacılar, dağ gorillerindeki bu üreme paterninin muhtemel sebebinin menopoz olabileceğine işaret ediyor. Yaşlı dişilerin azalmış çiftleşme etkinliği ve önceki hormonal analizler bu hipotezi desteklese de, kesin kanıt için ayrıntılı hormonal analizlere ihtiyaç duyuluyor.

İnsanlık Tarihine Işık Tutuyor

Başyazar Nikos Smit, gorillerdeki menopoz veya üreme sonrası yaşamın evrimsel baskılarının hâlâ belirsiz olduğunu belirtse de, bu bulgu, insanlardaki üreme sonrası yaşamın evrimine dair anlayışımızı temelden değiştirebilir.

Dağ gorillerinde görülen bu uzun üreme sonrası dönem, şempanzelerdeki benzer gözlemleri pekiştiriyor ve bu özelliğin evrimsel köklerinin, modern insanları, gorilleri ve şempanzeleri içeren Afrika hominidlerinin ortak atasına kadar uzanabileceğini düşündürüyor. Bu keşif, hominid yaşam tarihi evrimine dair en kritik ipuçlarından birini sunarak, "büyükannelik hipotezi" gibi evrimsel teorilerin de goriller bağlamında yeniden incelenmesine yol açabilir.

Kaynak: ScienceAlert.com