Biomedya - Biyoteknoloji & Yaşam Bilimleri

Bir biyoteknoloji firması, kalbi atan ve kanı akan fare embriyolarını günlerce mekanik bir rahimde canlı tutmayı başardıktan sonra nakillerde kullanılabilecek dokuları toplamak için kök hücrelerden insan embriyoları oluşturmak istiyor.

İsrail merkezli Renewal Bio firması, potansiyel olarak kısırlığı, genetik bozuklukları tedavi etmek veya yaşamı başka şekillerde uzatabilmek için kullanılabilecek kök hücre teknolojisini kullanarak “insanlığı daha genç ve daha sağlıklı hale getirme”yi planlıyor. Kök hücre biyoloğu Jacob Hanna, Journal Cell'de yayınlanan fare embriyoları ile çığır açan bir başarı elde ettikten sonra kurucu ortağı olduğu şirketin aynı teknolojiyi insanlarda denemek istiyor.

Şirket, teknolojinin erken bir aşamada olduğunu ve olası uygulamaların hala geliştirilmesi gerektiğini söylese de gelecekte embriyonik kök hücreler bağışıklık sistemini güçlendirmek için yaşlı bir kişiye aktarılabilir veya yumurtalık hücrelerini yenilemek için kullanılabilir.

Elbette bu çalışma pek çok etik tartışmaları da beraberinde getiriyor. Bu sebeple şirketin bu amacını herkes desteklemiyor. Örneğin Viyana’da bulunan Moleküler Biyoteknoloji Enstitüsünde kök hücre bilimcisi olan Nicolas Rivron MIT Tecnology Review’e böyle bir şeye kesinlikle gerek olmadığını yazarak karşı çıktı. Rivron’a göre yalnızca ihtiyaç olan o gerekli minimal embriyonik yapı neyse onu yapmak yeterli. Şu anda bilim insanları ellerinde bulundurdukları teknolojiyle kıkırdak veya kemik gibi bazı basit dokuları zaten büyütebiliyorlar, ancak karmaşık olanları büyütmek elbette çok daha zor.

Hanna’nın açıklamalarına göre şirketin vizyonu 'Nakil için kullanılabilecek hücreleri almak için erken organlara sahip bu organize embriyo varlıklarını kullanabilir miyiz?' sorusunu cevaplamak. Daha önce mekanik bir rahimde dişi rahminin dışında doğal fare embriyoları yetiştirilebileceğini gösteren Hanna, yeni çalışmasında kök hücrelerden benzer embriyolar yetiştirebilmişti. Hanna’nın dediğine göre bu embriyolar doğal embriyolara çok benziyorlar.

Bununla birlikte MIT Technology Review'a göre, bir fare embriyosunu taklit etmek için yapılan denemelerin başarılı olması yüzde 1’den bile daha düşük ve en uzun süre gelişen embriyolarda kalp problemleri de dahil olmak üzere pek çok farklı anormallikler vardı.

Hanna, sentetik insan embriyoları yapabilmek için bir başlangıç ​​noktası olarak kendi kan veya deri hücrelerini, dahası bazı gönüllülerin kan veya deri hücrelerini kullanmayı planlıyor. Bir deney tüpünde yaşamın oluşturulabilmesi etik açıdan hiç de kabul edilebilecek bir şey değil ve Hannah bunu göz ardı edemez. Bu yüzden Hanna, MIT Technology Review’a insan yaratmaya çalışmadıklarını “40 günlük embriyoya mini ben” denilemeyeceğini belirtti.

Sentetik bir embriyonun, şirketin mekanik rahmindeki tüplerin dışında yaşayamayacağı da şu anda dikkat çekilen bir başka nokta olarak karşımıza çıkmakta. Anneye bağlı plasenta veya göbek kordonu olmadığı için rahme nakledilirse bu embriyolar yaşayamaz. Peki, bu sorunun üstesinden gelmek ne kadar zor? Şu anda bu soruyu cevaplayamasak da bunu gelecekte hep birlikte göreceğiz

Kaynaklar: 

Dailymail: https://www.dailymail.co.uk/sciencetech/article-11275385/Biotech-firm-wants-create-human-embryos-stem-cells-raise-mechanical-womb.html

MIT Technology Review: https://www.technologyreview.com/2022/08/04/1056633/startup-wants-copy-you-embryo-organ-harvesting/

Makale: Post-gastrulation synthetic embryos generated ex utero from mouse naive ESCs

DOI:https://doi.org/10.1016/j.cell.2022.07.028