Biomedya - Biyoteknoloji & Yaşam Bilimleri

Evrenin en güçlü iki uzay teleskobu, Dünya'dan yaklaşık 4.3 milyar ışık yılı uzaklıkta bulunan renkli galaksi kümelelerinin muhteşem bir panoramasını sunmak üzere bir araya geldi. NASA'nın James Webb Uzay Teleskobu (JWST) ve Hubble Uzay Teleskobu tarafından kaydedilen MACS0416 galaksi kümesinin görüntüsü, görünür ve kızılötesi ışığı birleştiriyor.

NASA'ya göre, MACS0416, zamanla birleşerek daha büyük bir küme oluşturacak olan çarpışan iki galaksi kümesinden oluşuyor. Panorama, sadece küme içindeki galaksileri değil, aynı zamanda kümenin dışındaki birçok galaksiyi ve zaman içinde değişen bazı diğer ışık kaynaklarını içeriyor. Bu değişkenlik, ışığın uzak arka plan kaynaklarından bozulup güçlendirildiği bir fenomen olan gravitasyonel merceklenme olasılığına bağlıdır.

[İlgili: Euclid teleskobu, 'karanlık' evrene ilk bakışında parıldayan yıldızları ve galaksileri izliyor.]

Renk Kodlama

Görüntüde, farklı renkler ışığın değişen dalga boylarını temsil eder. En kısa dalga boyları mavi iken, orta dalga boyları yeşil ve en uzun dalga boyları kırmızıdır. Dalga boyları 0.4 ila 5 mikron arasında değişir ve bu çeşitlilik, galaksilerin canlı bir manzarasını oluşturur.

Renkler aynı zamanda galaksilerin ne kadar uzakta olduğuna dair ipuçları verir. En mavi galaksiler nispeten yakındır, yoğun yıldız oluşumunu gösterme eğilimindedir ve genellikle Hubble tarafından en iyi algılanır. Daha kırmızı galaksiler genellikle daha uzaktadır ve genellikle JWST tarafından en iyi tespit edilir. Bazı galaksiler çok kırmızı görünür çünkü üzerlerinde büyük miktarda kozmik toz vardır ve bu toz, daha mavi renkleri emme eğilimindedir.

"Webb verilerini Hubble verileriyle birleştirene kadar bütün resim netleşmiyor," diyor Arizona State Üniversitesi'nde görev yapan ve JWST gözlemlerini gerçekleştiren PEARLS programının (Prime Extragalactic Areas for Reionization and Lensing Science) baş araştırmacısı Rogier Windhorst.

Ah, Noel ağacı!

Görüntüler hoş bir görünüme sahip olabilir, ancak aynı zamanda belirli bir bilimsel amaç için de alınmışlardır. Ekip, verilerini zaman içinde gözlemlenen parlaklık değişen nesneleri aramak için kullanıyordu, bu tür nesnelere geçişler denir. Bu galakside bir araya gelen tüm renkler, bir Noel ağacındaki parlayan renkli ışıklara benziyor.

"MACS0416'ya Noel Ağacı Galaksi Kümesi diyoruz, hem çok renkli olması hem de içinde bulduğumuz bu yanıp sönen ışıklar yüzünden. Geçişlere her yerde rastlayabiliyoruz," diyor Columbia Üniversitesi, Missouri'den astronom Haojing Yan, The Astrophysical Journal'da yayımlanan bilimsel sonuçları tanımlayan bir makalenin ortak yazarı.

Ekip, görüş alanı boyunca 14 geçiş nesnesi tespit etti. Bu geçişlerin on ikisi, gravitasyonel merceklenme tarafından büyük ölçüde büyütülen üç galaksinin içinde bulunuyordu. Bu, bunların muhtemelen kısa bir süre için çok büyük ölçüde büyütülen bireysel yıldızlar veya çoklu yıldız sistemleri olabileceği anlamına gelir. Diğer iki geçiş nesnesi, daha ılımlı büyütülmüş arka plan galaksilerinin içinde bulunuyordu, bu nedenle bunların muhtemelen süpernovae olduğu düşünülmektedir.

JWST ile yapılan daha fazla gözlem, birçok ek geçiş nesnesinin ve başka benzer galaksi kümelerinde bulunabilecek geçişlerin bulunmasına yol açabilir.

Godzilla ve Mothra

Bir geçiş nesnesi özellikle dikkat çekti. Yıldız sistemi, büyük patlamadan yaklaşık üç milyar yıl sonra var olan bir galakside bulunuyor ve en az 4,000 kat büyütülmüş durumda. Araştırmacılar, bu yıldız sistemine "Mothra" adını verdiler, çünkü hem çok parlak hem de büyütülmüş olma "canavar doğası"na bir gönderme yapmak istediler. Mothra, araştırmacıların önceden tanımladığı "Godzilla" adlı başka bir merceklenmiş yıldıza katılıyor. Japon sinemasında, Godzilla ve Mothra, kaiju olarak bilinen dev canavarlardır.

Yeni JWST görüntülerinin yanı sıra, Mothra'nın dokuz yıl önce çekilen Hubble gözlemlerinde de görülebildiği belirlendi. Ekip, bu durumun oldukça sıradışı olduğunu söylüyor, çünkü bir yıldızı bu kadar çok büyütmek için önceden birinci planda bulunan galaksi kümesi ile arka plandaki yıldız arasında çok özel bir hizalama gereklidir. Bu hizalama, yıldızın ve kümenin karşılıklı hareketleri tarafından ortadan kaldırılmalıydı.

Ön plandaki küme içindeki ek bir nesnenin daha fazla büyütme ekleyebileceği düşünülmektedir.

İspanya'daki Instituto de Física de Cantabria'dan astronom Jose Diego, "Muhtemel açıklama, Webb'in doğrudan göremeyeceği çok soluk bir küresel yıldız kümesidir," diyor. "Ancak bu ek lensin gerçek doğasını henüz bilmiyoruz." Diego aynı zamanda bu bulguları detaylandıran Astronomy & Astrophysics dergisinde yayımlanan bir makalenin de yazarıdır.

Kaynak: popsci.com