Biomedya - Biyoteknoloji & Yaşam Bilimleri

Tozlayıcılar çiçekleri ziyaret ederken, havada süzülme, konma ve kalkma sırasında kanat çırpma gibi karakteristik sesler üretirler. Bu sesler genellikle çok küçüktür ve diğer böcek sesleri arasında fark edilmeyebilir. Ancak bugün, Akustik Derneği’nin 188. Toplantısı ve 25. Uluslararası Akustik Kongresi’nde sunulan yeni bir araştırma, bitkilerin bu minik kanat çırpma seslerine yanıt verebildiğini ortaya koydu.

İtalya’daki Torino Üniversitesi'nden zooloji profesörü Francesca Barbero, “Bitki-tozlayıcı ortak evrimi genellikle görsel ve koku sinyallerinin üretimi ve algılanması yoluyla incelenmiştir. Ancak hem böceklerin hem de bitkilerin titreşimli-akustik sinyalleri algılayıp iletebildiğine dair giderek artan kanıtlar var,” dedi. Araştırma ekibi, Rhodanthidium sticticum adlı küçük bir arının çıkardığı vızıltı seslerini Antirrhinum cinsine ait aslan ağzı çiçeklerine dinletti. Bu arılar, aslan ağzı çiçeklerinin etkili tozlayıcıları olarak biliniyor. Araştırmacılar daha sonra bitkilerin tepkilerini gözlemledi.

Sonuçlar, arıların sesinin bitkileri daha fazla şeker ve nektar üretmeye teşvik ettiğini gösterdi. Ayrıca bu sesler, şeker taşıma ve nektar üretimini kontrol eden genlerin davranışlarını da değiştirebiliyor. Barbero’ya göre bu tepki, bitkilerin tozlayıcıları çiçeklerinde daha uzun süre tutarak hayatta kalma ve birlikte evrimleşme stratejisi olabilir. “Yaklaşan tozlayıcıları onların kendine özgü titreşimli seslerinden ayırt etme yeteneği, bitkiler için uyumsal bir strateji olabilir,” dedi.

Ancak, bitkilerin çıkardığı seslerin böcek davranışlarını etkileyip etkilemediği henüz bilinmiyor. Örneğin, bitkilerin yaydığı sesler uygun tozlayıcıları kendine çekebilir mi? Barbero, “Eğer bu tepkinin böceklerde işe yaradığı doğrulanırsa, sesler ekonomik açıdan önemli bitkileri ve mahsulleri tedavi etmek ve tozlayıcı çekiciliğini artırmak için kullanılabilir,” dedi.

Ekip şu anda aslan ağzı çiçeklerinin diğer tozlayıcılara verdiği tepkileri de analiz ediyor. Barbero, “Bitkilerin çevresindeki hem canlı (böcekler, diğer bitkiler) hem de cansız (sıcaklık, kuraklık, rüzgar) faktörleri algılama yolları gerçekten hayret verici,” dedi.

Proje, Good Vibes: Bitkiler tozlayıcıların titreşimli-akustik sinyallerini nasıl tanır ve yanıt verir? adıyla yürütülüyor ve İnsan Sınır Bilimi Programı tarafından finanse ediliyor. Çalışma Torino Üniversitesi, Valencia’daki I²SysBio ve Sidney Teknoloji Üniversitesi’ndeki Ses, Akustik ve Titreşim Merkezi'nin ortaklığıyla yürütülüyor.

Kaynak: popsci.com