Bilim
Yalnız bir yunus yıllardır Baltık Denizi'nde bağırıyor
Danimarka'nın soğuk kıyılarında yüzen yalnız bir yunus, uçsuz bucaksız hiçliğe doğru cıvıldıyor ve bağırıyor ama kimse cevap vermiyor. Yerel halkın “Delle” adını verdiği 17 yaşındaki şişe burunlu yunus ilk kez yaklaşık beş yıl önce Svendborgsund kanalında dolaşırken görüldü. Bu çok garip çünkü bu bölge yunusların normalde dolaştıkları bölgenin çok dışında. Daha da tuhafı, Delle'nin tek başına ortaya çıkmasıydı ki bu, neredeyse her zaman sürüler halinde seyahat eden son derece sosyal bir tür için nadir görülen bir durum.
Güney Danimarka Üniversitesi'nden deniz biyologları Delle'den haberdar oldular ve vahşi doğada izole bir yunusun çıkardığı sesleri dinlemek için eşsiz bir fırsat olduğunu fark ettiler. Delle'nin birkaç ay boyunca seyahat ettiği bölgeye bir mikrofon bıraktıklarında, çok az ses duymayı bekliyorlardı. Buldukları şey karşısında şok oldular.
Araştırmacılar geçen ay Bioacoustics dergisinde yayınlanan makalelerinde “Beklentilerimizin aksine, yalnız yaşayan yunusun oldukça sesli olduğunu gördük” diye yazdılar. Araştırmacılar bu şaşırtıcı bulguların, sosyal etkileşime aç olan Delle'nin kendi kendine konuşuyor olabileceğine işaret ettiğine inanıyor. Delle, normalde yunus sürülerinin birbirlerini tanımlamak için kullandıkları birden fazla “imza” ıslığı bile yarattı.
Delle üç ay boyunca 10.833 ses çıkardı
Araştırmacılar Delle'yi 8 Aralık 2022 ile 14 Şubat 2023 tarihleri arasında 69 gün boyunca bir su altı mikrofonuyla dinledi. Başlangıçta fazla bir şey beklememelerine rağmen, araştırmacılar 69 günün 35'inde iletişimsel sesler tespit ettiklerini söylüyorlar.
Delle o günlerde oldukça sesliydi. Araştırmacılar toplamda 2.239 ıslık sesi, 5.487 düşük frekanslı tonal ses, 767 vurmalı ses ve 2.288 patlama darbesi tespit ettiklerini söylüyor. Hızlı bir dizi klik sesine benzeyen bu patlama darbeleri özellikle ilginçti çünkü yunuslar bu sesleri genellikle sürülerindeki diğerlerine karşı bir saldırganlık işareti olarak çıkarırlar. Ancak Delle tek başınaydı. Delle ayrıca üç ayrı imza ıslığı da üretti. Şişe burunlu yunusların normalde kendilerini başkalarına tanıtmak için kullandıkları bir isme benzeyen benzersiz bir ıslıkları vardır.
Güney Danimarka Üniversitesi deniz memelileri biyoloğu ve makalenin başyazarı Olga Filatova, Live Science'a verdiği röportajda, “Birkaç uzak ıslık sesi ya da buna benzer bir şey alabileceğimizi düşünmüştüm,” dedi. “Binlerce farklı ses kaydedeceğimi kesinlikle tahmin etmemiştim.”
Arkadaşsız kalan Delle 'kendi kendine konuşuyor' olabilir
Araştırmacılar Delle'nin neden bu kadar sesli olduğunu kesin olarak söyleyemiyorlardı. İlk başta, yakındaki bir kürek sörfçüsüyle iletişim kurmaya çalışıyor olabileceğini düşündüler, ancak Delle'nin suyun insanlardan arınmış olduğu zamanlarda bile ses çıkardığı duyulduktan sonra bu teori dağıldı. Araştırmacılar ayrıca Delle'nin diğer yunusların dikkatini çekmek için seslenmiş olabileceğini de düşündüler. Ancak Delle'nin bölgede izole olarak görüldüğü süre göz önüne alındığında bu da pek olası görünmüyor.
Filatova Live Science'a verdiği demeçte, Delle'nin komik bir şey duyduğumuzda kendi kendimize gülmemize benzer şekilde, duyguların tetiklediği istemsiz sesler çıkarıyor olabileceğinin daha olası bir cevap olduğunu söyledi.
Araştırmacılar makalede, “Yunusun bu sesleri herhangi bir türdeşi olmadan çıkarması son derece sıra dışı bir durum” diye yazdı. “Bu durum, yunusların 'iletişimsel' seslerinin duygusal sinyaller olarak kasıtsız bir şekilde üretilebileceğini veya iletişimden başka işlevlere hizmet edebileceğini göstermektedir.”
Ancak daha spekülatif bir cevap daha var. Delle, uzun süredir sosyal etkileşime olan içsel ihtiyacından yoksun olduğu için boşlukları kendi kendine konuşarak dolduruyor olabilir. İnsanlarda bu fenomen “kendi kendine konuşma” olarak adlandırılır. Araştırmalar, uzun süre izole edilen insanların daha yüksek düzeyde kendi kendine konuşma eğiliminde olduğunu göstermiştir. Yine de araştırmacılar, özellikle insanlarda kendi kendine konuşmanın o kadar iyi anlaşılmadığı için çok fazla sonuç çıkarmaya karşı uyardılar.
Çalışmanın tam olarak yanıtlamadığı belki de daha derin bir gizem daha var. Delle neden ilk etapta soğuk Baltık Denizi'nde tek başına gitmeye karar verdi? Sürüsünden dışlanmış mıydı? Bir şekilde kayboldu ve rotasından saptı mı? Buz gibi Baltık Denizi'nde ilk romanını yazan bir insan düşmanı mı?
Kaynak: Popsci.com
