Genetik
Birden çok kopya genlere sahip olmak uzun yaşamanın sırrı mı?
Galapagos kaplumbağaları dünyanın en uzun yaşayan hayvanları içerisinde bulunuyor. Peki, bunu nasıl yapıyorlar? Yapılan yeni bir çalışma bu türün genomlarını inceledi. İncelemeler sırasında pek çok kopya genler keşfedildi. İşte bu kopya genler bu sevimli canlıların yaşlanmasını yavaşlatıyor ve kanser gibi hastalıklara karşı onları koruma altına alıyor.
Galapagos kaplumbağaları biyolojide uzun ömürle bağdaştırılmıştır. Özellikle Charles Darwin’in belirttiğine göre farklı adalarda farklı fiziksel özelliklere sahiptirler. Bu durum Darwin’in evrim teorisini de güçlendirmiştir. Genellikle 100 yıldan fazla yaşarlar bazı türlerse yaklaşık 175 yıl kadar yaşarlar, fakat bunu nasıl yaptıkları hala tam olarak bilinememekte. Birçok hayvan için uzun yaşam beraberinde kanseri getiriyor. Özellikle büyük hayvanlarda kanser oranı bir hayli yüksek, bunun nedeni ise daha fazla hücrelere sahip olmaları.
Kaplumbağaların bu sırlarını araştıran ekip, yaptıkları çalışmada farklı türdeki kaplumbağalar arasında karşılaştırmalarda bulundu. Bu karşılaştırmalar sırasında araştırmacılar, Galapagos dev kaplumbağasının pek çok geninin fazladan kopyaları olduğunu ve bunların uzun yaşamla ve tümörü bastırabildiklerini keşfettiler. Bu genler kanseri tamamen önleyemiyorlar, ama kanserli hücrelerin gelişmesini bastırabiliyorlar. Peki, bu nasıl oluyor? Hasarlı hücreler kanserli hücrelere dönüşmeden kendi kendilerini yok ediyorlar. Bu süreç de organizmaların yaşlanmasını engelliyor.
Araştırmanın başyazarı Vincent Lynch, “Yaptığımız çalışmalarla yaşlanmayla bağlantılı olan hücreleri laboratuvarda baskı altına alabiliyoruz. Sonraysa bu hücrenin bu baskıdan nasıl kurtulduğunu inceliyoruz. Galapagos kaplumbağalarında ise durum: Eğer baskı sonucu hücre kanserli hücreye dönüşecekse veya buna sebep olacaksa kendi kendini yok ediyor. Eğer doğada belli türler bazı korunmalara sahiplerse zamanla bunları keşfedip insan sağlığı için yararlı şekilde ve hastalıklara karşı kullanabiliriz. Elbette insanları Galapagos kaplumbağası genleri ile tedavi etmeyeceğiz, ama belki bu genlerin yapabildiklerini taklit edebilecek özelliklere sahip ilaçlar yapabiliriz” dedi.
Makale: GBE Oxford Academic
Kaynak: NewAtlas
